نگاهی به وضعیت وخیم اقتصادی تورکمن صحرا

همه ما نگران آینده هستیم و آینده یعنی نتایج عملکرد حال ماست ،نگران معیشت و آینده فرزندانمان هستیم ،نگران بحران هویت هستیم،آیا چند سال دیگر زبان ترکمنی بالکل از بین می رود وباید سازمانهای جهانی به فکر حفظ زبان مادری بیفتند؟! میگویند اضمحلال فرهنگی از نسل کشی فیزیکی هم خطرناکتر است،آیا نژاد ترکمن که به قول اکثر مورخان و مردم شناسان بین المللی،اصیل ترین نژاد اوغوز در منطقه ترکمن صحرای ایران ساکن هستند همچنان خالص و پاک خواهد ماند؟ آیا دیدگاه و باورهای دینی و قومی ما همچنان پایدار خواهد ماند؟!آری همه ما نگران هستیم.
بیکاری ریشه تمام مسائل اجتماعی و فرهنگی است و بنیان خانواده ها را متزلزل میکند…فقر، اعتیاد، فحشا، قتل، دزدی، خشونت، افسردگی و…نرخ بیکاری در ترکمن صحرا بسیار بالاست!چه باید کرد؟

وقتی التماسهای یک پدر دل نگران را برای اشتغال فرزندش می شنوی چه احساسی دارید؟وقتی شاهد پر پر شدن جوانان مستعد در دام مواد مخدر هستید چه وظیفه ای بر عهده دارید؟بله ایلد شلر همه ما مسئولیم،همه باید فکر کنیم،آیا وقت آن نرسیده که بجای پرداختن به مسائل بسیار پیش پا افتاده و بچه گانه،ظرفیت و سطح تفکر و بینشمان را ارتقا بخشیم و انرژی خودمان راصرف حل و فصل مسائل اساسی جامعه امان کنیم؟آیا وقت آن نرسیده که “طرح توسعه ترکمن صحرا”را در سطح خرد و کلان پیگیری کنیم،آیا نویسندگان ،شاعران و فرهیختگان ما نمی توانند یک “رنسانس علمی و فرهنگی”بوجود آورند؟همچنانکه مختومقلی ها کردند. فکر کنیم تابحال چه طرحی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه ترکمن ارائه کردیم،نماینده مجلس داشتیم،فرماندار و بخشدار و شهردار داشتیم ولی چرا هنوز رشد و توسعه نیافتیم؟
آری اگر کشور ما جزو کشورهای جهان سوم محسوب می شود ،ترکمن صحرای ما جهان چندم است؟!ترکمن صحرای ما آنقدر جای پیشرفت و توسعه دارد که حد و حسابی برای آن نمی توان قائل شد ولی چه کنیم؟
گروه پژوهشی سایت دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن از شما می پرسد،راهکارهای توسعه ترکمن صحرا را بنویسید،راهکار نشان دهید ،طرحتان را ارائه کنید،فقط ایراد نگیرید،با علم به محدودیتها با
داشته هایمان چه می توانیم بکنیم،افردی سازنده و اصلاحگر برای جامعه باشیم،چگونه با این نظرات در رده جهان دوم قرار بگیریم؟و… حال مقدمتا نظر شما را به چند راهکا جلب می کنیم تا فتح بابی برای گفتگو شود:
فکر و رفتار اقتصادی:می گویند یزدیها و اصفهانی ها فوق العاده آدمهای اقتصادی هستند،زمانی خان ها و گله دارهای ما هر مهمانی می آمد گوسفندی سر می بریدند و وضعشان خوب بود ،همه هم می گفتند ترکمن ها وضعشان خوب است چون دست و دلباز هستند ولی چرا آنها الان ورشکست شدند و به عدد انگشتان دست هم گوسفند ندارند،آنها خودشان را با شرایط روز وفق ندادند و هزینه ها را بدون درک شرایط افزایش دادند و از مایه خرج کردند،اقتصاد امروز تورم زاست ولی بر عکس چوپانهای آن خوانین که اقتصادی تر فکر می کردند هم اکنون گله دار هستند.پس تولید سنتی باید با بهره وری و کنترل هزینه ها همراه باشد.(در یکی از شهرهای مرکزی ایران قرار بود مسئولی برای بازدید بیاید مسئول اداره آن شهر که میزبان بود با یک قصاب هماهنگی می کند و برای مراسم پیشواز مسئول، گوسفندی سر می برند ،به محض اتمام مراسم و دور از چشم مسئول 2000 تومان به قصاب می دهند وقصاب لاشه گوسفندی که باید آنروز کشتار می شد را با خود می برد)

در ترکمن صحرای ما زنان و دختران ترکمن قالی می بافند و دیسک کمر می گیرند وچشمانشان کم سو می شود و در آخر مزد عرق جوین خود را خرج چارقد مد روز فروشگاههای گنبد و بندر می کنند، اگر یک زن ترکمن بجای خرید چند چارقد در سال چند متر زمین یا چند راس گوسفند بخرد آیا اقتصادی فکر نکرده است؟!
با مد گرایی باید به طور اصولی ومنطقی کنار بیاییم( این بدین معنا نیست که ژنده پوش باشیم،ترکمنها عموما خوش پوش هستند)،خرج عروسی هایمان را کمتر کنیم،بجای موسیقی های پاپ و خرج و مخارج آنچنانی به اصل خود باز گردیم و مراسم ساده و آبرومند برگزار کنیم.بخشی های ترکمن جذاب تر هستند،اسراف نکنیم،ساده زیستی بهترین راه است،سرمایه برای آینده جمع کنیم و خرج آموزش تخصصی فرزندان کنیم.این روش را به فرزندانمان هم یاد بدهیم. 
صندوقهای خانوادگی :یک خانواده چند نفره می تواند برای روزهای مبادا صندوق قرض الحسنه ایجاد کند.حتی صدقات و نذورات خودشان را می توانند در صندوقهای خیریه خانواگی بریزندو به خویشاوندان نیازمند کمک کنند( البته نه با روشی که ماهی بدهند بلکه باید به نیازمند ماهیگیری یاد بدهند)مدیران خلاق و اقتصادی و بویژه فرهنگیان صندوقهای سرمایه گذاری تشکیل دهند و علمای دینی هم صندوقهای خیریه.( هر مسجد باید برای خود یک صندوق خیریه داشته باشد تا حداقل مخارج مسجد در بیاید)
نوآوریهای اقتصادی:ترکمن صحرای ما زمین و نیروی کار فراوان دارد،یکی از نقاط ضعف ما فعالیت اقتصادی فردی است در حالیکه دنیا به سمت مشارکتهای اقتصادی گروهی پیش می رود. فرهنگ تاسیس شرکت بالاخص تعاونی جا نیفتاده و لازم است شرکتهای تعاونی یا سرمایه گذاری با اشتراکات خانوادگی و یا با دوستان تشکیل دهیم.چند نفر سرمایه گذار می تواند یک واحد دامداری ،مرغداری،تولیدات صنعتی و…ایجاد کند مثلا در گنبد آپارتمان سازی دارد جا می افتد آن کسانی برنده هستند که با شراکت چند نفره آپارتمان سازی(یا بقول عامیانه بساز بفروشی)کنند و یا مثلا در تالاب گمیشان پرورش گاومیش،میگو و اردک ظرفیت دارد به این سمت برویم ،منابع محدود دریا جوابگوی اینهمه ترکمن بیکار نیست و در آینده نسل ماهی خاویاری از بین خواهد رفت همانطور که هم اکنون نسل ماهی سوف از بین رفته و خبری از ماهی تلجی(چافاق)نیست.باید روی تکثیر و پرورش کار شود و فرآورده های دریایی را بصورت کنسرو صادر کنیم.بدین ترتیب شاهد کشته و مجروح شدن جوانان بیکار برای صید دو عدد کپور نخواهیم شدو سرمایه اندک خود را به ازای از دست دادن تور و جریمه دادگاه نخواهند داد.
تولید:در هر جامعه اقتصادی اگر تولید نباشد و صادراتی صورت نگیرد فضای بسته اقتصادی بوجود می ایدو به هیچ وجه امکان توسعه فراهم نمی شود.ترکمن صحرا واقعا ظرفیت تاسیس واحدهای تولیدی را دارد،هر قدر مرغداری ،گاوداری،فرآورده های لبنی ،فراورده های دریایی و …ایجاد شوند باز کم است.آقایان پزشکان،مهندسین و سرمایه داران اندک، بجای خرید ماشین آخرین سیستم این صنایع را تاسیس کنید.ما باید سرمایه گذاران تهرانی و سرمایه گذاران خارجی را برای سرمایه گذاری به منطقه دعوت کنیم.آمدن آقای ثابت به گنبد و سرمایه کذاری در بخش سوارکاری را به فال نیک می گیریم.پیشرفت فقط با تولید و صادرات حاصل می شود،ژاپنیها در کتابهای ابتدایی به کودکان خود آموزش می دهند که ای فرزندان ژاپن، کشور ما هیچ منبع خدادادی ندارد فقط چهار جزیره لرزان داریم باید به شدت کار کنیم تولید کنیم و در آخر صادر کنیم . راه و رمز بقای ما در صادرات است.(ژاپنیها با حفظ اصالت فر هنگی یکی از سه قطب اقتصادی جهان هستند و زمینشان از ترکمن صحرای ما بیشتر نیست)
احیای صنعت فرش ترکمن:نقش فرشهای ترکمن آنقدر متنوع است که طالب زیادی در دنیا دارد،باید سلیقه مشتریان را در نظر بگیریم و روش سنتی قبل را ادامه ندهیم.ایراد فرش ترکمن رنگ دادن آن هنگام شستشو است ایرانیها حداقل سالی یکبار فرشهایشان را می شویند.ابعاد فرشها هم با توجه به فرهنگ آپارتمان نشینی تغییر کند(مثلا3 _3) پشتی های ترکمن را باید استاندارد کنیم و شناسنامه هم برای فرش و هم برای پشتی صادر کنیم.
احیای صنعت توریسم:شهرداریهای ما متاسفانه رییس چند رفتگر زحمتکش هستند،وقتی میراث فرهنگی سرمایه گذاری نمی کند باید اماکن باستانی و تاریخی را شهرداریها و بخشداریها محافظت کنند.وقتی خالد نبی یا دیوار قزل آلان و کوره سو( جزیره آبسکون) و تالاب کومیش دفه را داریم یعنی چند گنجینه و قطب اقتصادی توریستی را در اختیار داریم.نمیدانیم کسی از مسئولین کومیش دفه تابحال زیباییهای قارنی یاریق (واقع در سیغیر دفه) را دیده است؟ یا از پشت صندلی مبارک تکان نخورده است تا کسی صاحب نشود.باید قبل از ورود حفاران غیرقانونی و دزدان میراث فرهنگی ترکمن فکری کرد.حداقل می شود حصاری اطراف قزل آلان (کومیش دفه جیک) و کوره سو کشید و بدین صورت چند جوان بیکار مشغول حراست شبانه روزی می شوند و هم از تدفین هر مرده مبلغی را بصورت قانونی دریافت کنند با اندکی تبلیغ سیل گردشگران و محققان را خواهید دید وبه انها بلیط می فرو شید.مرکز تفریحی سیاحتی کومیش دفه که در انتهال گرکان علیا در حال احداث است جاده مناسب می خواهد و مکان بسیا ر قشنگی برای قایق سواری است.چندی پیش خارجیها به کومیش دفه آمده بودند و از جوانها آدرس قزل آلان را پرسش می کردند با کمال تاسف آنها قزل آلان را نمی شناختند!
فروش البسه ترکمنی: تابستان امسال روسریهای ترکمنی در تهران و کل شهرهای ایران مد روز شد و بانوان ایرانی بدلیل تنوع رنگ و طرح این روسریها استقبال بی نظیری داشتند.دختران و بانوان طراح و خیاط ما باید برای سال دیگر مدل و طرح مانتوی ترکمنی را با نقش و نگارهای لباس ملی ترکمن ها عرضه کنند.در کنار آن می شود کیف دستی های کوچک ، آویز ، پادری و انواع تابلو عرضه کرد.
پرورش شتر ترکمن :شیر شتر خاصیت ضد سرطان دارد،صحرای ترکمن بهترین مکان برای پرورش شتر ترکمن است ،این حیوان کم مصرف و بدون هزینه است و برای پرورش اقتصادی است.در ترکمنستان دوغ شتر با مارک صادراتی به دنیا عرضه می شود.
سبزیکاری و صیفی کاری :درکناره رود گرگان ،اترک و قره سو و سد گلستان می توان انواع سبزیجات ،صیفی جات و حتی گل عمل آورد . حیاط منزل اکثر ترکمن ها جا برای باغچه دارد. هم بکاریم و بخوریم و هم اضافی آنرا بفروشیم.در کومیش دفه فردی به نام قیادی اینکار را می کرد هم سبزی اضافی حیاطش را در چهارراه اصلی عرضه می کرد و هم نهال انواع درخت و گل هم داشت .آفرین بر چنین الگوهایی .ترکمن اگر می خواهد پیشرفت کند باید سستی و تنبلی را کنار بگذارد و انجام هر کاری را عار نداند.
پرورش اسب ترکمن:آیا می دانید هم اکنون اسبهای نژاد خالص ترکمن به قیمت دویست هزار تومان خریداری می شوند و پیرمرد ترکمن نمی داند که اسبش پس از چند روز نگهداری در تهران میلیونها تومان به فروش می رسد.اسب تروبرد از نژاد اسب ترکمن و عرب بوجود آمده است و جزو گرانقیمت ترین اسبهاست ولی در حال حاضر بدلیل اختلالات ژنتیکی کره هایی که متولد می شوند ناقص هستند و آنها شدیدا بدنبال نژاد خالص اسب ترکمن هستند و حاضرند در ازای آن میلیونها دلار پرداخت کنند.هم اکنون امکان صادرات اسب به خارج وجود ندارد ولی ایران اگر عضو سازمان تجارت جهانی شود رقم معاملات وحشتناک می گردد. بنابراین هر کس اسب ترکمن را مفت بخرد و در باشگاههای تهران نگهداری کند حال و روز خوبی خواهد داشت.خانم لوییس فیروز خدمت خوبی برای حفظ نژاد اسب ترکمن کرد ولی آیا دامپزشکان،سرمایه گذاران و علاقمندان اسب ترکمن نمی توانند سه مرکز پروزش اسب اصیل ترکمن در گنبد،آق قلا و کومیش دفه تا سیس کنند.(اسبهای ترکمن به سه نژاد یمود،اخل تکه و چناران تقسیم می شود)
ورزش: اگر یادتان بیاید وقتی بچه بودیم با پای برهنه فوتبال بازی می کردیم،هر کوی و برزنی تور والیبال به راه بود.ترکمن ها بدلیل فیزیک بدنی و استعداد ذاتی در دو میدانی،والیبال و سوارکاری همیشه در کشور صاحب عنوان بودند و هستند.کجایند آزمون ها،دوجی ها،کوزه لی ها،آنه قره جه ها ، گرگانی ها و صحنه ها و …آیا می دانید ارزش اقتصادی و اجتماعی یک ورزشکار حرفه ای در جهان امروز از ارزش و اعتبار یک کارخانه تولیدی هم بالاتر است؟!علی دایی ،کریم باقری ،حسین رضازاده میدانید چقدر سرمایه و اعتبار به شهر و کشورشان آوردند.بچه های ترکمن هیچ کم ندارند. بخدا مستعدترند.مرحوم حاج مراد بلخانی هنرمند و دوستدار اسب روزی تعریف می کرد که پدر بزرگ ملایی ها شخصی به نام پهلوان بود می گفت به چشم خود دیدم که پهلوان بشکه های 220 لیتری را از عرشه کشتی بر می داشت و بلند می کرد و به ساحل می آورد او یک کارگر ساده بود و یکروز دیدم که اسب پهلوان از رودخانه گرگان رد نمی شد و از آب هراس داشت ، پهلوان اسب را به دوش گرفت و در کمال ناباوری به آن سوی رودخانه برد!چندی پیش یک معلم ورزش ترکمن با مینی بوس از گرگان به سمت بندر ترکمن حرکت کرده بود و در نزدیکیهای بندر ترکمن صحنه جالبی را دید ،یک چوپان ترکمن(چولیق) چوبدستی(گرگنگ)خود را به سوی گوسفندان و برای تغییر مسیر آنها پرت می کند،مسافت پرتاب بقدری طولانی بود که معلم ورزش بی درنگ از مینی بوس پیاده می شود و به چولیق می گوید که آیا می توانی این پرتاب را تکرار کنی اوهم اینکار را می کندو هم اکنون این چولیق ترکمن رکورددار آسیاست.
واقعا لازم است که به هویت واقعی ،پاک و بی آلایش ترکمنی خود بازگردیم و جوانانی که با سی دی های مبتذل ،سیگار ،انواع مواد مخدر،مشروبات ،قماربازی،پیش بینی ها و هزاران زهر مار دیگر آلوده شده اند نجات دهیم.جوانان از بقالی های سر کوچه بیرون بیایند و لازم نیست سیگار دستشان را قایم کنند بیایید به سمت ورزش و تندرستی.عقل سالم در بدن سالم.
توریسم:باید تورهای سیاحتی برای جذب ایرانگردان و جهانگردان دایر کنیم.خیلی از هم وطنان عزیزمان و بیشتر خارجی ها علاقه زیادی برای مسافرت به ترکمن صحرا دارند.با مهمانها خوب رفتار کنیم تا آنها از مسافرتشان لذت ببرند.ترکمن هایی که در خارج کشور قوم و خویشی دارند می توانند با تاسیس یک موسسه مسافرتی و توریستی توریستهای خارجی را به ترکمن صحرا بیاورند.پذیرایی از آنها بهتر است به شیوه سنتی صورت پذیرد.این نوع خدمات اگر به کمک اینترنت به دنیا معرفی شود موثرتر خواهد بود.
وظیفه معلمان:هیچوقت قدر و منزلت معلمان خود را که روحیه می دادند و برای پیشرفت دانش آموز خود تلاش می کردند فراموش نمی شود وبر عکس معلمانی که بچه ها را از مدرسه فراری می دادند و روحیه آنها را خراب می کردند هم فراموش نمی شود.معلم خوب باید اول انسان خوبی باشد تا الگوی دانش آموز شود.به آنها روحیه و اعتماد به نفس بدهد.بگوید که شما ها می توانید در بهترین دانشگاههای تهران و حتی دنیا قبول شوید.چون استعدادش را دارید.دنیای آینده بر محور توسعه انسانی خواهد چرخیدو دانش آموزان باید کامپیوتر و زبان انگلیسی را در حد عالی یاد بگیرند.دانش آموزان به قبولی در رشته های فنی مهندسی،پزشکی ومدیریت تشویق شوند.در علوم نظری به حد کفایت استاد داریم.
نصیحت به جوانان:جوانان را دریابید،آقایان مصلحین جامعه ،مسئولین محترم،علمای دینی،بخدا همه ما مسئولیم.دست روی دست نگذاریم،شرط بندی و قمار بازی و پیش بینی فوتبال جز اینکه جیب چند نفر فقیر و بد بخت را خالی کند سودی در پی ندارد.
….
دوستان و خوانندگان محترم سایت،سخن زیاد است و راه بس دراز. شما بگویید : 

“چگونه ترکمن صحرایمان ا توسعه دهیم”

گروه پژوهشی سایت دانشجویان و دانش آموختگان ترکمن