سخنی با دست اندرکاران نشریه «ترکمن نامه»

مرکز مطالعات تورکمن-به نظر ولساپار کلمه تورکمن و نامگذاری آن نه توسط خودشان بلکه توسط آریایی ها صورت گرفته است  چرا که زبان آنها عمری طولانی دارد. (عدم اعتماد بر خودباوری ملی ولساپار) البته این شیفتگی به فرهنگ آریایی و فارسی مختص ولساپار نیست اغلب کسانی که در رشته فیولولوگی تحصیل کردند و من با چندنفری از آنان مراوده داشتم بیشتر از زبان ملی خودشان به فردوسی و سعدی عشق می ورزیدند. در اینجا ولساپار بجای اینکه از کلمه “آری” (پاک) تورکمنی ریشه آریا را استخراج کنند، شیپور را از سوراخ گشاد آن می دمد. چرا گفته نمی شود که عنوان آریا از کلمه تورکمنی آری، آراسسا و یا آرو (سومری) که قدمتی 5 هزار ساله دارد و از تمدن آریایی ها خیلی قدیمتر هم هست، گرفته شده است.

با درودهای صمیمانه و گرم بخاطر همت و تلاش تان که در این ایام سخت به کارتان ادامه می دهید، از دور دستتان را می فشارم و “آرما” می گویم.

اخیرا شمارۀ “12” ترکمن نامه توسط دوستی بدستم رسید. بی صبرانه به ورق زدن صفحان آن پرداختم هربار که شمارۀ جدید نشریه را می بینم عطش تشنگی از وطن و دوستان قلم بدستم را با مقالات جدیدش سیراب می کنم. در این شماره نیز همراه با مقالات ادبی بسیار ارزشمند چندین مقالۀ تاریخی نیز گنجانده شده بود که همراه با تحسین، انتقاداتی چند نیز بر آنها وارد است که در ذیل بدانها می پردازم تا با نشر آن در شمارۀ آتی نشریه تان دیدگاه جدیدی به خوانندگان داده شود.

از تعارف بگذریم و بر مبلغ بیافزائیم. بقول تورکمنها “غوری سؤزدن پالاو بولماز”.

1— عنوان نشریه: البته هر کار ادبی، تاریخی نظیر نشریۀ شما به منتقدان زبده ای نیازمند است تا در وزین تر شدن آن سهمی داشته باشد. اگر از عنوان نشریه یعنی “ترکمن نامه” بگذریم— که البته مردم تورکمنستان از نامه های نیازوف خسته و بیزار شدند چرا که هر عنوانی را با پسوند نامه به فرهنگ لغت افزودند؛ روح نامه، میل نامه و… حالا از برادران تورکمن تورکمن صحرایی شان هم یک نشریه با عنوان “نامه دار” بدستشان برسد چه حالی بهشان دست می دهد، دور از تجسم نیست…چه میشود کرد، کاش در آغاز کار نظر سنجی می کردین که چه عنوانی شایسته نشریه خواهد بود.. مثلا بنده عناوینی نظیر “تولقون” (موج بیداری) و یا “اولکر” ستاره صبحگاهان (به نشانۀ بیداری) را پیشنهاد می کردم.

2— در مورد نگارش عنوان “ترکمن” – اکنون بیش از 90% قلم بدستان تورکمن تورکمن صحرا “ترکمن” نمی نویسند و “تورکمن” می نویسند. چرا که در تطبیق با الفبای لاتین یک “ۆ” نوشته نمی شود و گویشگران به زبان غیرتورکمن آنرا ” تــَــرکــــــه مــَن” می خوانند در صورتیکه اگر “تورکمن” نوشته شود، اجبار آنرا تورکمن خواهند خواند و این نقص تان را اگر اصلاح کنید خلقی را خشنود خواهید ساخت.

3— در مورد پرتره روی جلد: اشتباهی که مؤلف اثر – اگر آنرا واقعۀ گؤک تپه بدانیم- مرتکب شده جهت نگاه است. یعنی در جهتی که کوه کؤپت داغ می باشد باید قلعۀ گؤک تپه در دامنۀ آن باشد و جنگجویان تورکمن نه بطرف قلعۀ خودی بلکه در جهت مقابل نشانه گیری می کرد و سربازان قشون روس نیز باید بسمت دامنه کوه یورش برند نه بسمت مقابل— این نشانگر آنست که مؤلف اثر بطور غیبی آنرا را ترسیم کرده است.

4— در بخش یادداشت سردبیر بقلم آقای عنصری به واقعۀ گؤک تپه اشاره رفته و بدرستی به نکاتی اشاره شده است که تاکنون تابو بوده است یعنی آیا این همه کشت و کشتار اجتناب ناپذیر بود؟ چرا از استراتژی دیپلماسی و مذاکره بهره نجسته اند؟ و … که برای تکمیل سخنان سردبیر به چند نکتۀ کلیدی اشاره می کنم:

الف: نقش دئقما سردار- در مورد شخصیت این شخص که از وی بعنوان قهرمان ملی یاد می شود باید گفت  که دئقما ماجراجوئی بیش نبوده است، در ایام نوجوانی در حمله و غارت روستاهای کردنشین حومۀ بجنورد اسیر می شود که بیچاره خلق آخال با پرداخت هزینه سنگینی وی را می خرند. نوربردی خان بقدری از دست ماجراجوئی های دئقما به آمان آمده بود که یکبار می خواست وی را از دار بیاویزد. بعداز شکست لوماکین در تابستان 1880دئقما دائما به روستاهای یموت های حومۀ قزل آروات و بر سر اهالی نخور می تاخت و چپاول می کرد. سپس وی به نزد اسکوبلف رفته در آنجا بعنوان مهمان یا گروگان می ماند! (به نقل از آتا قوشودوف- رمان پرمان) تا دسامبر در اردوگاه روسها بود که بعدا فراری داده می شود و با تحریک قربان مراد ایشان مردم بی پناه را به داخل قلعه می کشاند و سبب قتل عام آنها می شود. بعداز انفجار قلعه، دئقما و قربان مراد ایشان بسوی مرو می گریزند در حالی که حان مأمت آتالیق و اوراز مأممت خان که خواهان مذاکره با روسها بودند در قلعه مانده بشهادت می رسند. دئقما سردار در مرو در خدمت کاپیتان علی خانف در آمده مردم را به تسلیم به روسها دعوت می کند. در این مورد اسنادی در کتاب دو جلدی “واحه مرو” اثر ادموند اودونوان- به انگلیسی- موجود است که دئقما را بعنوان خدمتگذار دولت روس معرفی می کند وبالاخره دئقما به پطربورگ دعوت می شود و مدال بر سینه اش می آویزند و پسرش اوراز را بعنوان محصل در مدرسه نظامی کادت می پذیرند و دئقما پاداش خدمتگذاری اش به روسها را دریافت می کند.

ب: نقش پارتیزانهای یموت— در آثار منتشره در آشغابات به نقش پارتیزانها یموت و شبیخون های جوانان یموت به کاروان اسلحۀ اسکوبلف هیچگونه اشاره نمی شود، گویا فقط آخالی ها بودند که جلوی قشون روس ایستادند ولی در خاطرات دستیار اسکوبلف بنام سرهنگ گرودوکف- در کتاب چهار جلدی اش – به روسی- تحت عنوان “جنگ در سرزمین تورکمن” به این شبیخونها اشاره شده حتی اسکوبلف یاشولی های یموت را تهدید به تیرباران می کند:

• یوموتلار ینه-ده بیر گزِک غاراجا باتیردأکی بیرنأچه تِلگراف سۆتۆنلِرینی یقیپ سیملری غوپاریپدئرلار”

تورکمن سؤروشجیلری آرچمانئنگ غوُلایئنداقئ روس حاربئ بؤلۆملِرینه حۆجۆم ادن بیر واقتیندا، یموت پارتیزانلارئ-ده چِکیشلِر بیلن بامی آراسینداقی تلگراف سیملرنی کسیپ، اسکوبلف قشونینا یاردام گلمیگینه پأسگلچیلیک دؤردیپدیرلر بو یارادا اسکوبلف ینگ یاقین کمکچیسی ژنرال گردوکوُوئنگ دؤرت جلددن عبارات “تۆرکمِن توُپراغئنداقئ اورش” کیتابئ نئنگ 55-نجی صاحئپاسئندا آیدئلیار.

18 ноября между Караджа-батыром и Яглы-олумом было опрокинуто несколько телеграфных столбов и порублена проволока. Скобелев видел в этом  юмуды действие интриги иностранных агентов، о чем и сообщил нашему посланнику.

Зиновьев счел долгом обратить внимание персидского правительства на этот факт и убедил его принять действительные меры к обузданию  паправленных против нас неприязненных поступков.
Результаты исследования предпринятых по приказанию  Наср-Эддин-шаха губернатором  Астрабада.

ترجمه:

“18- نجی نوُامبرده غاراجا باتیر بیلِن یاغلی اولومئنگ آراسئندا بیرنأچه تِلگراف ستونلرئ یئقئلدئ و سیم لر قوپارئلدی. گنِرال اسکوُبلِوف یموتلارئنگ بو حرکتینده انگلیسلرینگ میچوو بریأندیگینه انانیاردی. شوُنونگ اۆچین تأحرانداقئ ایلچیمیزه بو مسئلأنی آنئقلاماق اوچین حاط یازدی. ایلچیمیز ایوان زینوُویِوف اِیران حؤکۆمِتینی یموتلارئنگ شِیله حِرِکتلِری نینگ اؤنگۆنی آلماغا چاغئردئ. عالی حضرت اِیرانئنگ پادشاسی ناصر الدین شاهئنگ قارارئنا  گؤرأ, استرابادئنگ حؤکۆمدارئ بو یاغدایی دِرنگِدی.»

• یموت ییگیتلری نینگ اسکوبلف قشونینا اورن یئنه بیر ضارباسی

گروُدوُکوُف، یوُموت غوُزغالانگچئلار طاراپئندان اؤز غوُشونلارئ نئنگ اِنچِمه گزِک هجۆمه اوچراندئغئنئ، چِکیشلِر-آستراباد، چِکیشلِر-بامئ آرالئغئنداقئ تِلگراف سیملِری نینگ و سۆتۆنلِری نینگ یوُموت غوُزغالانگچئلار طاراپئندان غوُپارلاندئغئنئ، اوُق-یاراغلارئنگ هم یموت پارتیزانلاری طاراپئندان تالاناندئغئنئ، کتابئ نینگ 3-نجی جلدی نینگ 33-نجی صاحئپاسئندا یازیار:

گروُدوُ کوُف شِیله یازئپدئر:

“چِکیشلِردِن باما باریان دۆیأ یۆکلِنِن کروِندِن یوُموتلار  کؤپ موقداردا تۆپِنگ، اوُق و توُپ اوُقونئ اوغورلاپ، اِترگینگ آنگئرسئنا آشئرئپدئرلار یا-دا اوُلارئ یِره  گؤمۆپدیرلِر. 13-نجی سِپتامبر آغشامئ یِنه شِئیله ایشه باش غوُشاماغا سئنانشان یوُموتلاردان 11-سی اِله دۆشدی. بارلاپ  گؤرلِنده یوُموتلار 18 مۆنگ سانئ تۆپِنگ اوُقئ بیلِن 200 سانئ توُپ اوُقونئ آلئپ گیدیپدیرلِر. شوُندان سوُنگرا اسکوُبلِف یوُموت قاضئ لارئنا و آق-ساقغاللارئنا حایبات آتئجئ شِئیله ماضمولئ حاط یوُللادئ:

 «В последнее время было несколько случаев порчи телеграфных столбов  и воровства верблюжатыми разного  казеннаго имущества и патронов.  Простой  народ туркменский не знает، что воровство патронов  и уничтожение  телеграфных столбов равносильно открытой вражде. Поэтому считаю необходимым предварить всех вас  для объявлеания вашим соплеменникам، что ВСЁ пойманные в воровств’е патронов вожаки верблюдовъ и захваченные в порче телеграфа будутъ расстреляны без всякого снисхождения. Туркмены не знают، как строгие руссие законы будут карать виноватых в таких преступлениях  и потому вам، какъ казъям и старшинам  народа  следует ознакомить с  этим жителей ваших: «аулов и внушить им، чтобы они берегли себя и знали، что уничтожение телеграфной линии и воровство патронов не будет наказываться иначе، как смертью».

ترجمه:

«سوُنگقئ گۆنلِرده بیرنأچه واقا بوُلدئ، یاغنئ تِلگراف سیملِری و سۆتۆنلِری غوُپارئلدئ، دؤولِت اِملأگی[روس املأگی- آ.گ] اوغورلاندئ. سادا تۆرکمِنلِر اوُق-یاراغ اوغورلاماغئنگ و تِلگراف سیملِری نینگ غوُپارئلماغئ نئنگ دوشمانچئلئغئنگ عالاماتئدئغئنئ بیلمِه یأرلِر[!!]، شوُنگا  گؤرأ صابرئمئز غوتارمادان اوُزال سیزه دویدوریارئن؛ اؤز تیرِدِه شلِرینگیزی حاباردار اِدینگ، موندان بِیلأک اوُق-یاراغ اوغورلاپ یا-دا تِلگراف سیملِرینی کسیپ اِله دۆشِنلِر اؤلۆمه حؤکۆم اِدیلجِکدیر. بِئیله آداملارئ جِزالاندئرماقدا روس قانونلارئ نئنگ آغئردئغئنئ سادا تۆرکمِنلِر بیلیأن دألدیرلِر، اؤز اوُباداشلارئنگئزا بِئیله ایشلِردِن چِتده دورماقلارئنئ آیدئنگ. بیلیپ غالئنگ تِلگراف سیملِرینی غوُپارماغئنگ و اوُق-یاراغ اوغورلماغئنگ جِزاسئ اؤلۆمدیر. بیز اوُلارئنگ بارئنئ آتئپ اؤلدۆرِریس»

گؤکلان تۆرکمِنلِری نینگ هم، روس قشونئنا یۆک داشایان دۆیِه لِری حایداپ، آلیپ غاچیپ اسکوُبولفینگ غوُشونئنا ضاربا اوراندئغئنی- ده گردوکوف یازیار. یموت آتلئلارئ یاراغ داشایان دۆیه لری اورکوزمک بیلن اولارینگ یتملی یولونینگ اؤنگونی کسیأرلر. گروُدوُ کوُف شئیله یازیار:

“غئلئچ بیلِن سؤوِشده، یموتلار  تکه لره کؤمِک اِتدیلِر و یاراغ داشایان دۆیِه لِری تکه لره طاراپ سۆردۆلِر، تکه لر هم دۆیِه لِری آلئپ، “اوُشاق” غویوسئنا طاراپ چکیلدیلر.”

ج: همکاری ناصرالدین شاه و خان بجنورد و قوچان با اسلکوبلف— شاه ایران از آغاز تا پایان قتل عام تورکمنها از قشون روسیه حمایت کرد بعداز اتمام کشتار هئیتی را به آشغابات و پطربورگ بعنوان تبریک پیروزی با هدایا فرستاد و به افسران روس مقیم تهران ترفیع درجه داد… و اما از آنهایی که دم از جزو ایران بودن این مناطق می زنند باید پرسید، اگر اینجاها جزو خاک ایران بود چرا شاه ایران به قشون و دولت روسیه فتح آنجا را تبریک گفت؟

5—و اما در مورد مطالب تاریخی این شماره…سه مقاله تاریخی منتشر شده است. تاریخ تخارستان که جزو حوزۀ تحقیقاتی بنده نیست و نظری ندارم ولی از خواندن آن سود بردم. دیگری جنید خان بقلم رحیم اسنوف. ایشان در مقدمه تورکمنی آن مقاله شان که بنده در اختیار دارم از اینکه در دوران شوروی جنید جان را خائن، وطن فروش و آدمخوار معرفی کرده است (رجوع کنید به رمان دو جلدی «ساری دومایلیون»)… عذرخواهی می کند و با این کارشان تا اندازه ای آن سیاه نمایی شان را پوشاندند. با این وجود بعلت عدم دسترسی ایشان به منابع خارجی نظیر “یاش تورکستان” و “ینی تورکستان”، خاطرات آقابکف و، سرهنگ حکیمی، خاطران محمد آخون گرگانی و خاطرات پارتیزان های آنه گلدی آج، منابع تاریخ افغانستان … نتوانستند بطور کامل چهره جنیدخان را ترسیم نمایند.

و اما مقاله مورخ “ک. بردیف” فکر کنم اسم کامل اش “کاکاجان” باشد. واقعا که ایشان مستحیل شده در سیستم بلشویکی نتوانستند آن عینک دودی را از چشم بردارند و واقعیات را به گونه ای دیگر نیز ببینند. در ترجمه ای که از ایشان شده و در ص 63 آورده شده این سطور را دوباره می خوانیم:

جنیدخان به دفعات متوالی در میانه ی سالهای ۱۹۱۹-۱۹۱۸ برای درهم شکستن و نابودی نهادهای شوراها در ساحل راست آمودریا به شهرهای پتروالکساندرسک (دورت گل) و نوکوس هجوم آورد. تمامی این تهاجمات ضد انقلابی، هیچ دست آوردی برای او نداشت. توده های فقیر و زحمتکش شهرهای آمودریا، با همه ی نیرو و توان خود، استقامت و پایداری نشان دادند. لایه های باسواد و پیشگام توده های ستمدیده به همراهی و مساعدت ارتش سرخ، آزادی قریب القوع خود را از زیر ستم استبدادی جنیدخان به عینه احساس می کردند. انقلابیون خیوه، متن دست خطی از شهر دورت گل به لنین ارسال شد. در متن نامه چنین آمده است: «مردم خیوه تحت فشار دسته های جنیدخان ظلم و ستم می بینند… از ترور این راهزنان … و از یورش و درنده خویی امپریالیستها خسته شده اند. روند این شرایط، جنیدخان را مجبور ساخت که با حاکمیت شوروی مصالحه کند. وی در نهم آوریل سال ۱۹۱۹ بالإجبار پیمان نامه ای با حکومت شوروی به امضاء رساند. ولی جنیدخان با فاصله ی کمی، شرایط عهدنامه را ملغی و آن را فاقد ارزش اعلام کرد.

تمامی نوشته های فوق سراسر تبلیغات بلشویکی و دروغی آشکار است و نگرشی یکجانبه است. هدف بلشویکها به زانو در آوردن انقلابیون بود که در مطبوعاتشان آز آنها با عنوان باسماچی و باندیت یاد می شد. غ.آتابایف، ن. آیتاکوف و دیگر رهبران دولت شوراهای تورکمنستان با اقدامات بلشویکها موافقت نمی کردند حتی با آن مخالفت نیز میکردند و خواهان سیاستی لیبرالی در مقابل خانها و سران طوایف بودند که بعدها آن دلیلی بر اعدامشان گردید.، رهبران تورکمنستان، افسران اعزامی ارتش سرخ را که هدفی جز کشت و کشتار در سر نمی پروراندند از این کارشان برحذر می داشتند. رهبران شوراها، جنید خان را که در برابر ظلم خان های خیوه و ازبک و نیز گماشتگان ارتش سرخ تحت عنوان “خیوه ای ها جوان” از ملت تورکمن تا آنجایی که در توان داشت دفاع میکرد، بعنوان یک قهرمان ملی می شناختند. این آقای بردیف که خود را مورخ هم می خواند اینگونه علیه یکی از رهبران ملی سم پاشی کرده است- خوب البته خواست سیستم کمونیستی این بود و صد البته به اینگونه نوشته ها مدال و بایراق هم داده میشد—ولی چطور می شود این چرندیات دوباره در صفحات نشریه شما پیدا می شود- و یا توسط کسی عمدا بشما ارسال می شود!! و آن به فارسی ترجمه می شود و به فارس زبانان جنید خان را یک خائن معرفی می کنید. اینجاست که آدم مجبور می شود در مقابل این تهاجم ضدملی اعتراض کند. همانگونه که در شماره های قبلی غ.آتابایف را قاتل و ن.آیتاکوف را خائن و اعترافچی” معرفی کردید بدون اینکه از خوانندگان عذرخواهی بکنید زیر سبیلی رد کردید— جای پوزش تان هنوز هم خالی است— این بار هم افتادید به جان جنیدخان. چه کسی شما را مجبور می کند که مقالاتی از این دست را که بوی ضدملی بودن آن مشام کل تورکمن ها را مشمئز می کند، ترجمه و چاپ کنید. آیا بجای آن بهتر نبود تاریخ تورکمن صحرا را از مشروطه به بعد بطور علمی ترسیم نمائید تا منبع خوبی برای محققان تورکمن در شمال بشود. چرا چیزاهایی را که تورکمن های شمال سالهاست حتی نگاهی هم به آن نمی کنند را می آورید و بخورد خوانندگان جنوب می دهید… زهی جای تأسف است و صد البته که مسئول این کارها باید علت انتخاب این کارهایشان را توضیح بدهند.

ضمنا عکس “اسلام خوجه” را اشتباها جنیدخان قید کردید که بهتر است در شمارۀ آتی آنرا توضیح بدهید.

6- مقاله “تۆرکمن نامه” به قلم ولساپار که برای اولین بار در روزنامۀ “یاش کمونیست” آشغابات در سال 1991 بچاپ رسیده [مسلما نشریه ای در خدمت اندیشه ای کمونیستی نمی تواند مدافع مسائل ملی ملت تورکمن باشد- که تاریخ آنرا به اثبات رسانده است] و در ص 34 نشریه تان با ترجمه ع. صوفی راد به خوانندگان ارائه شده باید گفت که پایه گذار این نوع تفکر در مورد مفهوم و معنی تاریخی “تورکمن” مرحوم احمد بکمرادوف، مارات دوردیف (یاشلیق ژورنالی 1989) و  اتنوگراف عالم آتا جئیقی یف و محمدگلدیف… می باشند که از مدتها قبل به این مسئله بطور وسیع پرداختند . نکته ای که در اینجا چشمگیر می باشد برداشت غلط ولساپار از کلمه “آری” و آریا دانستن آن می باشد.

در روسی به نژاد آریایی، آری گفته می شود: «Арийцы»یا «арийская ра́са» — که آری در این زبان ربطی به آری یعنی صاف و پاک تورکمنی ندارد. در فرهنگ روسی به هیتلر و آلمانها نژاد “آری” اطلاق می شود.

ولساپار می نویسد:

فرهنگ آریایی یکی از قدیمی ترین، عمیق ترین و غنی ترین فرهنگ های جهان است و تأثیر آن نیز بسیار گسترده بوده است. عناصر زبانی، مهمترین شاخصه در این زمینه است. تأثیر آن بر زبان و فرهنگ ترکمن، اگر بیش از هر چیز دیگری نباشد، کمتر نخواهد بود. .. ممکن است این نه خود قوم، بلکه زبان قوم آریایی بوده باشد که نام قوم «ترکمن» را ابداع کرد؛ زیرا فرهنگ و زبانی که آنها به وجود آوردند بیشتر از خود آنان زنده ماند. بسیاری از واژه های این زبان به طور فعال در زبان ترکمنی امروزی کاربرد دارد. به این کلمات توجه کنید: «آراسسا، آرلاماق» (شستن، پاکیزه کردن)، نیز در کلماتی چون «آرلئق» ریشه ی آریایی «آر» را در خود حفظ کرده است.

یعنی به نظر ولساپار کلمه تورکمن و نامگذاری آن نه توسط خودشان بلکه توسط آریایی ها صورت گرفته است  چرا که زبان آنها عمری طولانی دارد. (عدم اعتماد بر خودباوری ملی ولساپار) البته این شیفتگی به فرهنگ آریایی و فارسی مختص ولساپار نیست اغلب کسانی که در رشته فیولولوگی تحصیل کردند و من با چندنفری از آنان مراوده داشتم بیشتر از زبان ملی خودشان به فردوسی و سعدی عشق می ورزیدند. در اینجا ولساپار بجای اینکه از کلمه “آری” (پاک) تورکمنی ریشه آریا را استخراج کنند، شیپور را از سوراخ گشاد آن می دمد. چرا گفته نمی شود که عنوان آریا از کلمه تورکمنی آری، آراسسا و یا آرو (سومری) که قدمتی 5 هزار ساله دارد و از تمدن آریایی ها خیلی قدیمتر هم هست، گرفته شده است. مگر این آریایی ها نبودند که هنگام سرازیر شدن از فلات قارۀ هند در 2 هزار و اندی سال پیش تمامی شهرها و تمدنهای سر راهشان را سوزاندند. “شهر سوخته سیستان” را آریایی ها به “تمدن بشری” ارمغان کردند… مگر این کورش آریایی نبود که به تمدن باشکوه سکاها (سقا و سقاوی نام طایفه ای تورکمنی هم اکنون نیز زنده است) هجوم آورد و سرش توسط پرنسس تومار از تن جدا گردید! آقای ولساپار کجای این فرهنگ غنی است و تأثیر گذار بر فرهنگ تورکمن می باشد؟ در لغتنامه “معین” زیر کلمه “آریا” از آن با عنوان مردان شجاع ذکر می شود که می توان آن را با کلمه “أر” ییگیت تورکمنی همردیف قرار داد نه اینکه آری تورکمنی برگرفته شده از آریا. اینها واقعا سوراخ دعا را گم کرده اند.و صد البته به حال آقای ع.صوفی راد که مسئولیت سنگین نشریه نیز بعهده ایشان می باشد تاسف خورد که این نوع چرندیات را ترجمه و دستاویزی برای شوونیست ها می دهند تا در طبل تبلیغاتی شان با بوق و کرنا شادی کنند که خود تورکمنها اعتراف کردند که ریشه شان از ما آریایی هاست!!

در مورد ادعای تشابۀ! واژه های “gut” (غوت- غوتلی تورکمنی) و “guten” آلمانی ولساپار، به ذکری از پروفسور یوسف آزمون بسنده می کنم. ایشان این نوع ساده انگاری واژه ها را “اتیمولوژی عامیانه” و بی سوادانه می خوانند. گوت gutآلمانی همریشه است با good انگلیسی نه با واژه غوت و غوتلی تورکمنی… از این دست است که کانادا را (کأن آدا- جزایر بسیار) و رودخانۀ تایمز لندن را “تایماز” تورکمنی می آوردند که چیز مسخره ای بیش نیست.

و اما نکتۀ آخر که برای نشریه تان بسیار حیاتی می باشد.

در کتابخانه های بزرگ شهر آشغابات مثل کتابخانه “دولت مأمت آزادی” (کارل مارکس سابق) و کتابخانه آکادمی علوم تورکمنستان و مجموعۀ نسخ خطی و مجموعه کتابخانه جدیدالتأسیس- «پرزیدنتینگ یانئنداقی تاریخ اینیستیوتی» غرفه هایی است که در آن روزنامه و مجلات و نشریات جهان گردآوری و به معرض مطالعه علاقمندان قرار داده می شود. مسلما نشریۀ شما نیز بدانجا راه پیدا کرده است ولی… وقتی چشم سانسورچیان اداره امنیت تورکمنستان به عکس نویسندۀ “تورکمن نامه” بیافتد فورا نشریه شما به بخش آرشیو و عدم دسترسی انداخته می شود. تا آنجایی که از دوستانم در تورکمنستان جویا شدم نشریه شما در این غرفه ها دیده نمی شود. حال… تصمیم با شماست که آیا بخاطر یک نفر حاضرید نشریه تان را از دسترس هزاران مشتاق فرهنگ و تاریخ تورکمن صحرا در تورکمنستان محروم نمائید یا خیر؟

البته صلاح مملکت خسروان دانند.

با احترام:

آرنه (امین) گلی

مدیر مرکز مطالعات تورکمن

27 مارس 2021