تورکمن تاریخینا دگیشلی غئمماتلی اثر بیلن تانیش بولایلینگ!
فایل دانلود در زیر
سياست يؤره ديلن وقتى، يولباشچيلارينگ يوردى دولانديران وقتى تؤره دن آصلا اؤز بأهبيدينه پئيدالانمازلار. تؤرأنينگ يالقيمى گونش يالقيمى يالى همه لره دنگ چوغيار. تؤره بويونچا پادشاه بيلن يؤنه كى حالقينگ آراسينده پارخ-تاپاوت قويولمايار. تاغانينگ آياغى اوچدير، بير-بيرينه گويچدير بيرى بولماسا هيچدير دييلشى يالى، جمعيتده اوچ سانى اساسى پايه 1- گؤني ليك(عدالت)، 2-دؤزلوك(دنگليك) 3- اوزلوك (حامراقليق و ياردام) دير. اگر پادشانينگ حؤكمروانليغى بو اوچ ستون اساسينده بولماسا اول آنگساتليق بيلن يوق بولار”
توركيأنينگ گؤرنوكلى تاريخچيسى پروفسور دكتر محمت سارايينگ ” توركمنلر امپرياليسم دؤورينده” آدلى اثرى ايرانده پارس ديلينده ترجيمه اديليپ، حالق كؤپچوليگينه حؤدورله نيپدير. بو كتابى ايلدشيميز قاديربردى رجايى انگليسچه دن پارس ديلينه ترجيمه اديپ، اؤز شخصى حاراجاتى بيلن 2000 نوسغادا اوقووچيلارا حؤدورلأپدير. اثرينگ ماضمونى توركمنچأ ترجيمه اديله نى اوچين بو بارادا كؤپرأك دورماغينگ ضرورى يوق. يؤنه ايشينگ أهميتلى طاراپى توركمنصأحرالى توركمنلرينگ، توركمنيستانينگ تاريخينه بريأن اونسلرى‌نينگ آرتياني‌دير.
The Turkmens in the age of imperialism: A study of the Turkmen people and their incorporation into the Russian Empire (Publication of Turkish Historical Society. Serial VII)
by Mehmet SARAY | Jan 1, 1989
نویسنده : سارای – محمد
مترجم : رجایی – قدیرویردی
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۷۸/۰۵/۲۰
تاريخچى عالم محمت سارايينگ توركمنلر امپرياليسم دؤورينده آدلى اثرينده، روسلارينگ گؤك دپأنى باسيپ آليپ، توركمنيستانى آرالاشانديغى باراسينده دورلوپ گچيليپدير. آوتور، 19-نجى عاصرينگ 2-نجى ياريمينده، روسلار بيلن پارسلارينگ توركمن توپراغينده آليپ باران باسيبالجيليق سياساتينه-ده دگيپ گچيپ، اساسى بير مسلأنينگ اوستونده آياق ديرأپ شئيله يازيار:
” روسلار يا-دا پارسلارينگ تاريخ چشمه لرينده، توركمنلرى باسماچى و قول سؤوداسينى اديأن بوش-بيكار آداملار حؤكمينده حأصيتلنديريليأر. بو بئيله دأل. مأليم بولشى يالى 19-نجى عاصيرده دؤران ديديم زورلارينگقا آيلانيپدى، گون گويچلينگـى، قاويرغا ديشلينگـى دى، بير سؤز بيلن آيديلانده گويچ گويچ يئته نيگكيدى. توركمنلر اورشده يسير دوشن اسيرلرىنينگ باشينه بلله نن بهانى هرنأديپ تؤلأپ اؤز قوم-خويشلارينى خالاص ادرديلر. يؤنه ايرانليلار، توركمنلره يسير دوشنلرينگ بهاسينى تؤلمك خياللارينه-ده دوشمه يأردى. توركمنلر-ده بولارى التيپ بازارلاردا ساتيارديلار.” دييپ پروفسور محمت ساراى بو تاريخى عايپلامالار دوشوندوريش برمأگه سينانشيار.
اثرده يئنه بير اساسى مسئلأنينگ ياغنى توركمنلرينگ اورسيت پادشاسىنينگ راياتليغينه گچمك باراسينداقى يومشاق سياساتى دوغروسينده دورلوپ گچيليپ شئيله يازيليار:
” ايرانده قاجارلار، حالقدان سالغيت ييغناماق اوچين، توركمن توپراغينا ايزى گيدرلى قشون چكيأر. قشونينگ بير اوجى حازار ياقاسينداقى كوميش دپأنى قانا چايقاسا، اول بير اوجى قارى قالادير، سارغت و مارا باريپ يئتيأر. روسلار بولسا بو پورصاتدان پئيدالانيپ، حازار ياقا ايلاتى بيلن سؤودا قاتناشيغينى قورماق خيالينده بوليانديغى بيلن حالقينگ گوزونى بويايار. توركمنلر، اورسلارينگ اوزاق يرلردن قشون چكيپ، اولارينگ توپراقلارينى آليپ بيلجك خيالىنينگ بارديغينا گوز يتيريپ بيلمأنديرلر. اونسونگ بير واقتينگ اؤزونده ايكى سانى گويچلى دؤولت بيلن اورشماغا گويچلرىنينگ چاتماجاغينا هم گؤز يتيريپديرلر. اولار اربت بيلن پيسينگ آراسيندان بيرسينى سايلاماغا مجبور بولوپديرلار. شول اساسده، اورسئيت راياتليغينى قبول اتمك خيالى توركمن حان-بگلرىنينگ آراسينده اؤسوپ باشلايار” دييپ اثرده بلله نيأر.
توركمنلرينگ سياسى دوزگونى بولومينده، قاديمى دأپ بولان تؤره باراسينده گوررونگ اديليپ، قوتاقوبيليك اثرينه سالغيلانيپ اونگا شئيله دوشونونديرش بريليأر:
” تؤره ديمك، عدالاتدير. قديمى توركى ديلينده، اونگا جمعيتچيليگـى دوزگونه ساليان زات حؤكمينده بها بريليپدير. سياست يؤره ديلن وقتى، يولباشچيلارينگ يوردى دولانديران وقتى تؤره دن آصلا اؤز بأهبيدينه پئيدالانمازلار. تؤرأنينگ يالقيمى گونش يالقيمى يالى همه لره دنگ چوقيار. تؤره بويونچا پادشاه بيلن يؤنه كى حالقينگ آراسينده پارخ-تاپاوت قويولمايار. تاغانينگ آياغى اوچدير، بير-بيرينه گويچدير بيرى بولماسا هيچدير دييلشى يالى، جمعيتده 3 سانى اساسى پايه گؤنيليك(ياغنى عدالت)، 2-نجيسى دؤزلوك(ياغنى دنگليك) 3-نجيسى بولسا اوزلوك(ياغنى حامراقليق و ياردام) دير. اگر پادشانينگ حؤكمروانليغى بو 3 ستون اساسينده بولسا اول آنگساتليق بيلن يوق بولار” دييليپ، “توركمنلر امپرياليسم دؤورينده ” آدلى اثرينده پروفسور محمت ساراى يازيار.
در این پژوهش رقابت انگلیس و روس در آسیای میانه و تاثیر آن بر زندگی ترکمنها بررسی می‌شود .کتاب با مطالبی درباره ترکمنستان و مردم آن آغاز می‌گردد و در پی آن نگارنده, تاریخ باستانی مردم ترکمن را تا سال 1800 میلادی تشریح می‌کند ;سپس ساختار اقتصادی, اجتماعی و سیاسی جامعه ترکمن, را به دست می‌دهد و قانون سنتی آنها را که((توره)) نام دارد بررسی می‌کند . مباحث اصلی بدین قرار است :((پیشروی روس‌ها در ترکمنستان)), ((عکس‌العمل بریتانیا به پیشروی روس‌ها در خاک ترکمنستان)), ((لشکرکشی روس‌ها به ترکمنستان در 1879)), ((ترکمنها, روسیه و بریتانیا پس از عقب‌نشینی روس‌ها از گوگ تپه)), ((لشکرکشی دوم روس به ترکمنستان در 1881ـ 1880و فروریزی دفاع ترکمنها در گوگ تپه)), ((روس‌ها با دسیسه و فشار کنترل مرو را به دست می‌گیرند, پایان استقلال ترکمنها)) صفحات پایانی کتاب به موخره, فهرست منابع, نمایه و نقشه‌ها اختصاص دارد .
آرنه گلی
تورکمنی اؤورنیش مرکزی نینگ مدیری
29 ژانویه 2023
کتابی شو یردن دانلود ادیپ بیلرسینگیز
