ادبی - فرهنگیادبیات

بیاد “اق ساقغال” ادبیات شرق، بردی کربابایف

وفات 24 جولاى 1974 – تولد 15 مارس 1894

بردی مرادویچ کربابایف (به ترکمنی: Berdy Myradowiç Kerbabaýew) نویسنده و شاعر ترکمن  وی از ۱۹۵۱ عضو انجمن فرهنگستان علوم شوروی و از سال ۱۹۴۸ عضو حزب کمونیست بوده و از او به عنوان نویسنده و شاعر ملی ترکمنستان یاد می‌شود.


بردی کربابایف در ۱۵ مارس ۱۸۹۴ در منطقه تجن از خانواده‌ای کشاورز چشم به جهان گشود. وی تحصیلات مقدماتی خویش را در مکتب خانه‌های دیار خود به پایان برده و در سال ۱۹۱۷ برای ادامه تحصیلات عالی به شهر بخارا رهسپار گردید. وی در بخارا در کنار تحصیل به عنوان نیروی انتظامی شهری به کار مشغول شده و بعدها به عنوان افسر نظامی در جنگ‌های داخلی حضور یافت. پس از فروکش کردن جنگ داخلی تا سال ۱۹۲۴ به عنوان معلم در مناطق روستایی به تعلیم و تربیت پرداخت؛ و در سال ۱۹۲۷ به مدت یک سال در مؤسسه شرق‌شناسی لنینگراد مشغول به تحصیل شد. در بین سال‌های ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۴ به عنوان سردبیر برای روزنامه ترکمنستان و مجله تخماق به کار روزنامه‌نگاری و نویسندگی پرداخت؛ و سپس برای دو سال به عنوان وزیر علوم دولت محلی ترکمنستان منصوب و پس از دو سال به معاونت شورای عالی حزب کمونیست ترکمنستان شوروی انتخاب گردید. وی در بین سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۵۰ رئیس انجمن اتحادیه نویسندگان ترکمنستان بوده‌است. از بردی کربابایف دو فرزند به نام‌های بایرام و باقی به یادگار مانده‌است. بایرام کربابایف (متولد ۱۹ آوریل ۱۹۴۴) رئیس دپارتمان بافت‌شناسی دانشگاه دولتی علوم پزشکی ترکمستان و باقی کربابایف (متولد ۱۹۲۱ وفات ۲۰۰۹) مدیر سابق آکادمی گیاه‌شناسی ترکمنستان که تنها دختر و نوه بردی کربابایف بنام آیلار کربابایف پروفسور علوم زبان و ادبیات است و در حال حاضر در مسکو زندگی می‌کند. بردی کربابایف نوشتن را در سال ۱۹۲۳ آغاز نمود و از وی بیش از ۳۰ نمایش نامه، سناریو، آثار ادبی و اشعار در ژانرهای مختلف به چاپ رسیده است. در همان زمان نیز آثاری از نویسندگان بزرگ همچون پوشکین، لرمونتوو، گوگول و تولستوی به زبان ترکمنی ترجمه کرده‌است. در سری اشعار دنیای دختران (۱۹۲۷) و بردگی (۱۹۲۸) و بسوی زندگی جدید (۱۹۳۰) زندگی مشقت بار و سخت زنان ترکمن را در گذشته و حال را به تصویر کشیده است. اشعار وی متکی به اصول و هنجارهای اخلاقی و اجتماعی بود. وی در سری اشعار آمودریا (۱۹۳۰) به از خودگذشتگی و ایثار برای ساختن جامعه و اجتماع اشاره و باور داشته و در رمان تاریخی گام‌های قاطع به نقش جامعه کشاورزان در به ثمر نشستن انقلاب سوسیالیستی روسیه و رابطه دوستانه کشاورزان ترکمنستان با روس‌ها را به تصویر می‌کشد. بردی کربابایف با اتهام نویسنده ای ملی گرا دوبار توسط مقامات امنیتی استالین به بند کشیده شده و مدت زندانی خویش را در زندانهای مخوف تاشکنت گذراند.

یکی از آثار وی با عنوان “قیزلار دونیاسی” (دنیای زنان) به همت مرحوم نورمحمد آشورپور در سال 1358 در تورکمن صحرا چاپ و منتشر شد. در محافل ادبی نویسندگان جمهوری های آسیایی از بردی آقا بعنوان” آق ساقغال” (ریش سفید نویسندگان) یاد شده مورد احترام است. متاسفانه بردی آقا هنگامی که شاعر جوان تورکمن آنه سلطان ککیلووا در بیمارستان روانی در حال جان دادن بود و حتی پس از مرگش نتوانست کلامی بر زبان آورد. وقتی از وی درباره آنه سلطان در مسکو می پرسیدند، از وی بعنوان دیوانه روانی یاد می کرد. یکی دیگر از نکات منفی زندگی ادبی وی راه دادن صدها شعر انتسابی به آثار مختومقلی است که با تلاش وی در نشست های ادبی الحاقاتی که توسط قلیچ موللی یف ارائه شده را بدون هیچ شک و شبهه قبول و به تصدیق دیگر اعضا می رساند..

یکی از برجسته ترین اثر بردی آقا، رمان “غایغیسیز آتابای” می باشد که در آن به زندگی و سرنوشت نخستین سر کمیسر شوراها تورکمنستان پرداخته است.

نمایش‌نامه قربان دوردی قهرمان اتحادیه جماهیر شوروی، ۱۹۴۲
سری اشعار آیلار ، ۱۹۴۳
نمایشنامه برادران، ۱۹۴۳
کنکاشت و بررسی اشعار شاعر بزرگ ترکمن مختوم قلی فراغی ، ۱۹۴۳
اشعار برای اولین اپرای مدرن ترکمن به نام آبادانی
داستان کوتاه چه کسی برنده شد
داستان گردوغبار
داستان از سرزمین طلای سفید، ۱۹۴۹
رمان کوه نفت، ۱۹۵۷ در مورد کارگران صنعت نفت
رمان تولد معجزه آسا، ۱۹۶۵ که روایت زندگی یک روزنامه‌نگار انقلابی بنام ک. آتابایف

برچسب ها

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن