اسناد تازه یاب: اسناد ساواک و تورکمن ها
در ادامه افشای اسناد دوره پهلوی این بار به برخی اسناد سازمان امنیت و اطلاعات کشور (س ا و ا ک) رژیم پهلوی در رابطه با خیزش تورکمنها علیه این رژیم مستبد و دیکتاتور اشاره خواهیم کرد. از مجموعه اسناد مأخوذه از آرشیو ساواک در این بخش به چند نمونه اشاره می کنیم و ادامه آنرا در روزهای آتی خواهیم آورد.
آرنه گلی
مدیر مرکز مطالعات تورکمن
سوئد. 26 ژوئن 2024
سند ش1: موضوع: اظهارات گُر دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه تبریز
از: 10 تاریخ:16 /1 /1352
به: 2 ﻫ /3 شماره: 2021/گ 10
موضوع: اظهارات گُر دانشجوی رشته پزشکی دانشگاه تبریز
نامبرده فوق اهل بندر شاه که فعلاً در رشته پزشکی دانشگاه تبریز دانشجو است برای ملاقات یکی از دوستان به دبستان انصاری بندر شاه آمده بود با آموزگاران از وضع کشور و دانشگاه تبریز صحبت و اظهار می‌داشت که در دانشگاه تبریز پانزده نفر از دانشجویان پزشکی را بدون هیچگونه دلیلی کشتند به این ترتیب که ابتدا دانشجویان در مورد وضع درسی خود با استادان خود اعتراضاتی داشتند با مداخله پلیس و نطق یکی از دانشجویان زد و خوردی بین پلیس و دانشجویان بوجود آمد و چند نفر پلیس در همان روز زخمی شدند بعداً افراد پلیس برای انتقام شبانه به کوی دانشگاه ریخته و دانشجویان را شبانه از ساختمان به پائین پرتاب کرده و چنین وانمود کردند که این دانشجویان در نزاع با پلیس کشته شده‌اند نامبرده بعداً مقداری از وضع کشور انتقاد و آقای حمید قریشی‌نژاد مدیر دبستان انصاری بندرشاه در پیرو صحبت‌های کر اضافه کرد که افراد پلیش قابل اطمینان نیستند و پلیس زن هم که درست شده از نظر اخلاقی فاسد و تمام کارهای که شده جنبه تظاهر دارد.
نظریه شنبه . نامبرده با ایراد شایعات ذهن معلمین را مشوب و آنها را تحریک و به اوضاع بدبین می‌نمود و به نظر می‌رسید که از این اظهارات قصد بخصوصی داشت.
نظریه یکشنبه . طرح مفاد خبر نزد منبع صحیح و طرز فکر دانشجوی مزبور روشن نیست. قابوسی
نظریه گ 10 . نظر یکشنبه مورد تائید است.
حمید قریشی‌نژاد سابقه ندارد قبلاً اقداماتی درخصوص اعمال خلاف وی انجام شده است تا حصول نتیجه نهایی اقدامی ندارد. از طرف رئیس بخش 323
فتوکپی جهت استحضار و هرگونه اقدام مقتضی به بخش 324 ارسال می‌گردد.
——————————————————————————————
سند ش 2:اجحاف سروان حامدی مأمور حفاظت آب‌های شیلات ناحیه 4
از: 2 ﻫ 1 تاریخ:13 /2 /1352
شماره: 2086/گ 10
موضوع: اجحاف سروان حامدی مأمور حفاظت آب‌های شیلات ناحیه 4
صیادان صیدگاه خواجه‌نفس اظهار می‌کردند که سروان حامدی مأمور حفاظت آب‌های ممنوعه شیلات ناحیه 4 گرگان به گروهبان مأمور پاسگاه خود در خواجه نفس دستور داده که هر موقع صیادان از صید برمی‌گردند به بهانه‌ای جلو آنها را گرفته و به اتهام صید قاچاق آنها را تنبیه نماید لذا در ساعت 11 الی 1 بعدازظهر روز 9 /2 /52 که صیادان از صید برمی‌گردند گروهبان پاسگاه حدود 22 نفر از صیادان را گرفته و آنها را به پشت خوابانده و شلاق می‌زند و می‌گفتند که خود با لگد آنها را مضروب و صیادان آه و ناله کرده ولی کسی به داد آنها نمی‌رسد صیادان و بطورکلی اهالی ترکمن از این اقدام خیلی ناراحت هستند.
نظریه شنبه . صیادان باوجودی که به همه جا شکایت کرده‌اند ولی نتیجه‌ای نگرفته‌اند نامبرده چندی قبل هم تعداد زیادی از صیادان را از نوار مرز به اتهام صید قاچاق به دادگاه معرفی و در شهر بندرشاه جهت عبرت صیادان آنها را می‌گردانند سختگیری نامبرده موجب ناراحتی بیش از حد خانواده‌های ترکمن شده با این ترتیب بعید نیست که شبانه موجب ناراحتی وی را فراهم سازند اسامی چند نفر از صیادان که توسط نامبرده مضروب گردیده‌اند عبارتند از گلدی محمد غریبی. بهرام نیازی. الله‌بردی اونق. غایپ نیازی. صفرحاجی اونق. گوکچه شیخ و صفرکر. ارازقلی کر ضمناً دام صیادان که مبلغ زیادی ارزش دارد تا چندی قبل در دریا بود و نامبرده نمی‌گذاشت که آن را از دریا بکشند ولی اخیراً اجازه داد در هر حال قصد ناراحت کردن اهالی را دارد.
نظریه یکشنبه . اقدامات فرمانده منابع طبیعی شیلات بندرشاه به منظور جلوگیری از صید قاچاق ترکمن‌ها صورت می‌گیرد ولی در حدی که قانون با یک صیاد قاچاق تعیین کرده نیست و این مجازات بایستی توسط دادگاه اجرا گردد در صورتی که نامبرده به شدت اهالی را به اتهام صید قاچاق مضروب و بعداً به دادگاه معرفی و اعزام می‌دارد اهالی از این اقدامات نامبرده ناراحتند ولی با وجود شکایات به مراجع به دادخواست آنها…. (ادامه سند در میان اسناد یافت نشد)
———————————————————————————————————————–
سند ش3: موضوع: ایجاد حریق در مشروب‌فروشی فانوس‌طلائی گنبد
شماره: 187 /139 /05 /501 تاریخ: 12 /1 /2537[1357]
از: هنگ ژاندارمری گرگان ر2
به: تیمسار فرماندهی ناحیه ژ مازندران ر2
موضوع: ایجاد حریق در مشروب‌فروشی
مقام عالی را آگاه می‌سازم
برابر گزارش گروهان گنبد در ساعت 20:00 مورخه 11 /1 /37 وسیله شخص ناشناس یک بطری محتوی بنزین به داخل مشروب‌فروشی فانوس‌طلائی گنبد پرتاب که درنتیجه شیشه‌های درب ورودی آن شکسته و دوعدد از صندلی‌ها نیز می‌سوزد که با دخالت مأمورین شهربانی آتش خاموش می‌شود و اقدامات مأمورین شهربانی درجهت شناسائی و دستگیری عامل تاکنون به نتیجه نرسیده‌است که ضمن اعلام چگونگی در ذیل همین شماره به ساواک شهربانی گرگان و نیز ضداطلاعات وابسته مراتب جهت استحضار به‌عرض می‌رسد.
فرمانده هنگ ژاندارمری گرگان سرهنگ جعفری‌پور
گیرندگان
1ـ ریاست ساواک گرگان جهت آگهی و انعکاس هرگونه اخبار مکتسبه در این‌زمینه به رکن 2 این هنگ
2ـ ریاست شهربانی گرگان = = = = = = = = = = =
3ـ ف ـ ش ـ و41ـ ژ = = = = = = = = = = =
