از اسناد غصب اراضی و جنایات، بیاد مبارزات قهرمانانه دهقانان اؤدک دیه جی و اسن طبیب

تلاشهای افشاگرانه قوانچ در دریدن پرده ظلم و ستم اداره املاک منجر به مرگ وی می شود. گفته می شود که قوانچ را در زندان شهربانی گرگان پس از شکنجه های فراوان با ترزیق آمپول  هوا به هلاکت رساندند.

تمام نیروهای ژاندارمری از شاهپسند گرفته تا بندر شاه و خوجه نفس و گمیشان ، ظاهرا” برای دستگیری مسببین واقعه دو روز قبل در ساعت ۴ بعد از نیمه شب بسمت عطااباد حرکت می نمایند. در ساعت ۶ صبح به عطا آباد می رسند. …

غصب زمین های کشاورزی تورکمن صحرا برای ملت ما فاجعه ای بوده و هست. اگر برای عرب های جنوب کشور “طلای سیاه” یعنی نفت به بلای سیاه تعبیر می شود برای تورکمن ها هم طلای سفید یعنی پنبه و هم مروارید سیاه یعنی خاویار به فاجعه ای ملی تبدیل شده است.

با ورود کشتی های بخار و توپ افکن روسیه در دریای خزر حاکمیت آزادانه تورکمن ها در تجارت راههای آبی به مخاطره افتاد. پس از عقد قرارداد تورکمنچای و مستحکم شدن دوستی محمدشاه قاجار و نیکولای اول تزار روسیه، منابع تجاری قیات خان در 1830 بشدت محدود گردید و بجای آن میرباقروف آذری که تحت حمایت دربار شاه ایران بود یکه تاز تجارت خاویار و ماهی شد، قیات خان در زندان تفلیس دق مرگ شد و پسر ارشدش یاغشی محمد را در زندان وارونژ زیر شکنجه کشتند و بدین ترتیب از آن تاریخ تابه امروز دریای خزر از خون ماهیگیران تورکمن گلگون و عجین گشده است.

و اما طلای سفید- برخلاف این ایده که تصرف اراضی زراعی تورکمن صحرا از زمان رضاشاه آغاز گشته، باید اذعان کرد که سالها قبلتر از آن یعنی با عقد قرارداد 1907 تقسیم ایران به حوزه های نفوذ روسیه تزاری و بریتانیای کبیر، سرزمین تورکمن تحت سیادت و آقایی روسها در آمد. پس از تحریم صدور پنبه آمریکا به روسیه، تزارهای روس در فکر گسترش اراضی پنبه در مناطق تحت نفوذ خود در آسیای میانه و ایران شمالی می شوند. بدین ترتیب با مهاجرت هزاران خانوار از مالاقانهای روس به تورکمن صحرا، غارت و غصب اراضی آغاز میگردد. پروسه این مهاجرت و یا وارد کردن کارگران روس از 1911 آغاز و تا 1916 یعنی تا زمان قیام عمومی تورکمنها علیه خونریزی های ژنرال مادریتوف ادامه داشت که شرح این جنایات و غصب در این مقال نمی گنجد.

درباره جنایات مأموران املاک رضاشاهی و ژنرالهای ستاره بدوش شاه چون سگ زنجیری اش مزین ها بارها نوشتند و نوشتیم و باز هم خواهیم نوشت چرا که تمامی اسناد جنایات آنها و شکوه ها و شکایات دهقانهای تورکمن در دادگستری گرگان و گنبد هنوز افشا نشده است.

در این مقاله ما به افشای برخی از جنایاتی که در زمان سرلشکر مزین علیه دهقانان صورت گرفته اشاره خواهیم کرد.

• قوانچ پرهیزگار. دهقانی زحمتکش روستای “سلاق قلجه تپه” بوده که برای غصب زمین وی فئودالی به اسم حاج عباس محرم زاده، کارگر زابلی خود بنام ابولقاسم رمضان را مجبور می کند که ساک حاوی تریاک را در منزل قوانچ می اندازد که بلافاصله توسط مأمورین ژاندارمری “کشف” و قوانچ به اتهام فروشنده تریاک دستگیر و روانه زندان می شود و برطبق بخشنامه اداره املاک زمین های تقسیم شده بین زارعین معتاد پس گرفته می شود. زمین قوانچ را مصادره می کنند. وی در زندان و علیه این توطئه کثیف دست به افشاگری می زند و عاملین آنرا شناسائی و معرفی می کند. تلاشهای افشاگرانه وی در دریدن پرده ظلم و ستم اداره املاک منجر به مرگ وی می شود. گفته می شود که قوانچ را در زندان شهربانی گرگان پس از شکنجه های فراوان با ترزیق آمپول هوا می کشند.

در زیر بخشی از شهادت همسایگان قوانچ را می آوریم:

********************************

ظلم و جنایت، تورکمن توپراغی نئنگ باسئبالجیلارا قارشی گؤرش صاحیپاسئندان!

اؤدک دیه جی و اسن طبیب اوبالاری نئنگ شهیدلری نینگ یاغتی حاطئراسینا

گلدی محمد(عزیز شهید) باشقره

(1339/12/6—1299)

شهربانی گرگان زندانیندا یاتان توسساغلار.

صوراتئنگ آرقاسئندا اولارنگ آدلاری چپ دان شئیله یازیلیپدیر:

«زندان شهربانی: صفری (بچه کاشمر)- گلدی محمد(بچه دوجی) 3- قوانج (بچه قورچای)- 4- یدالله (بچه گرگان)- 5- آنه بردی آق معروف به آنجی (بچه بصیر آباد)»

“قاقام پاخیر گلدی مأد، شاه محمدرضانینگ دؤور ینده (1339-نجی یئلدا) سربازلار بیلن چاقناشیقدا شهید بولوپدئر. شول واقتلار سرهنگ مزین، بیزینگ اوبامئزا(حسن طبیب)، اؤدک و تؤره کدأکی یرلری غصب ادماگه باشلاپدیر. بیر گون بیر توپار ژاندارما سربازلار اوبا چوزیار. شول گون قاقام و یئنه دا بیرنأچه آت لی بولوپ، (رمضان آیی نئنگ 18 گونی) اللرینه یاراغ آلیپ، باسئبالئجی لار بیلن اورشیار، جنگ بولیار.

شول زمان اودک دوجی و حسن طبیب اوبا دییارلارمیش- ایکی اوبا سونگرا جدا بولوپدیر هرقایسی بیر اوبا بولوپدیر- اوبادان گیدن آدملارینگ یاریسی اؤدک دوجی دن، قاقام حسن طبیب اوبادان.

قاچها- قاو واقتی بیر سرهنگ ینگ جیبی چوقورا قاچیار. آق اشیکلی سرهنگی تورکمن آت لی لار اله سالیپ اونی “آوانِس” دییان بیر ارمنی نینگ سازمانینه التیب دیرلار. یؤنه غایدیب گلیأرکألر، سربازلار اوق آتیارلار. بیرسربازینگ آتان اوقی قاقاما دگیار، اول پاخیر اوبانگ قولایئندا آت دن قاچیب غالیار، اوق ینگسه دن گیریب، گؤزی نینگ اته گیندن چقیب دیر (اؤیله دن سونگرا ساعت ایکی یاریم). شول گیجه قاتی آیاز دﯙشیپدیر، جسد بیرنأچه گون شول یرده یاتیپدیر. آخری ژاندارمری دن گلیب پرونده تشکیل بریپدیرلار. شول واقعه دن سونگرا شول آت دان قاچان یری گیجه لرینده یانیانمیش. من بولاری 83 یاشلی قاقامینگ دوغانئندان اشیتدیم.

البته قاقام پاخیر اوندان اوزالام باسیبالجیلارا قارشی دینیغسیز گؤرش آلیپ باریپدیر. مأمت گلدی 1336- نجی یئلدا توسساغ ادیلیپ، گرگان شهربانی سی نینگ زندانیندا یاتیار.

انقلاب دان سونگرا “بنیاد شهید”ینگ طرفندان گلیب، اونی شهید انقلاب اسلامی اعلان ادیپ، حقوق برجک بولاندا دأدم و قارری اجم: “اول مرحوم، یر- یورت، حالقینگ نامیسی اوغروندا شهید بولدی، بیز پول آلیپ اونونگ بو ایشینی بی ارزش ادیپ گؤرکزجک دأل” دییپ بنیاد شهیدی رد ادیپ دیرلر. یارمحمدآخوند نظری 1339- نجی یئلدا گلدی مأمدی شهید دییپ ایغلان ادیپدیر.

توضیح: شخصی بنام اوانس ارمنی میاد زمین های روستا را بگیره شخم کنه ولی مردم روستا بخصوص این چند نفرمقاومت میکنند:1-گلدی محمدباشقره (عزیزشهید)2-ماشدی اودک3-بایرام بردی اودک4-حسن کر5-آقویلی اودک6-مرد دادا اودک.

بعداز مقاومت این اشخاص و مردم روستا، اوانس به ژاندارمری خبرمیده و مامورها میان که درگیری میشه، اسم یکی از مامورین استوار درخشان بود.

اؤدک- دیه جی حاقدا ماغلوماتی ایبرن:

یاسین گری

21 مهر 1398

*******************************

با روی کار آمدن جمهوری اسلامی غصب اراضی کشاورزی پس از ترور رهبران ملی تورکمن توماج و یارانش و سرکوبی شوراهای دهقانی به مسئله حاد ملی تبدیل شد. یعنی این بار حاکمیت به غصب اراضی دهقانان تورکمن بسنده نکرده با کوچاندن زابلی ها و استقرار آنها در مزارع تورکمن ها و مسلح کردن زابلی های شیعه مذهب توسط نیروهای امنیتی، نسبت جمعیت منطقه را به ضرر تورکمنها تغییر می دهند و در اجرای این جنایات از هیچ کوششی فروگذار نمی کنند. مقاومت روستائیان “اوقی تپه” علیه غاصبان تنها یک نمونه از رشادت تورکمنهای زجر کشیده می باشد.

مرکز مطالعات تورکمن در جمع آوری اسناد مربوط به تاریخ مبارزات ملت تورکمن علیه حکام ظالم و جنایات آنها به کمک و همکاری شما دوستان آگاه نیازمند است. با ارسال مطالب و اسناد و عکس در این راه می توانید قدم بسیار مؤثری بردارید.

آرنه گلی

مدیر مرکز مطالعات تورکمن