تورکمنلرینگ مدنی سرداری دکتر احمد قاراداغلینی یاتلاپ

مرحوم دکترغاراداغلئ نئنگ بو حایئرلئ ایشیندن، آچان یولوندان پیدالانئپ تـۆرکیه ده و اروپانئنگ دۆرلی دؤولتلرینده اوقاپ یتیشن و ایشلأپ یؤرن تـۆرکمن آیدئنگلارئ اونگا “ایران تـۆرکمنلری نینگ مدنی سردارئ“ دیین آد بریپ، اونئ همیشه قاولوقدا یادلاپ، میننتدارلئغئنئ بیلدیریأرلر.

آحمات غاراداغلئ ۱۹۰۱– نجی یئلدا حأضیرکی تـورکمنیستانئنگ چأکلرینده یرلشیأن اسنغوقلی اوباسئندا اورتا یاغدائ بیر ماشغالادا دۆنیأ اینیأر. دأده‌سی نینگ آدئ ألکه، اجه سی بولسا باغتئگۆل، اول بو أر–عیالئنگ ایکینجی اوغلئ. آحمات ۵–۶ یاشلارئنداقا، ألکه حا­جئ ایرانا گچیپ کومیشدپه ده یرلشیأر. آحمات اؤزۆندن اولئ آقاسئ آرازقئلئچ بیلن بیله، هم مکدپده اوقایار هم–ده ایشلأپ، اؤیلرینه یاردام ادیأر.

ألکه حاجئ دیندار آدم بولانئ اۆچین اوغوللارئنئ ملا بریأر، اولارئنگ ایکیسی– ده دین ساپاقلارئنئ آلئپ عاراپ دیلینی– ده اؤورنیأر­لر. آحمات ۲۴ یاشئنداقا دایئسئ سؤیۆنجالئ نئنگ غئزئ آنناباغتا اؤیلنیأر. اولارئنگ ۱۹۲۶– نجی یئلدا بیر اوغلئ بولیار. اونونگ آدئنا حاجئ محمد داقیارلار.

آحمات ۱۹۲۷– نجی یئلئنگ مای آیئندا کۆمیشدپه دن تـۆرکییأ اوقووا یولا دۆشیأر (نازدوردئ یوموت بیلن بیله). اول ایلکی طرابوزانئنگ موغاللئمچئلئق مکتبینه یوللانسا– دا، اؤز طالابئ بیلن (شول یئل) قونیاداقئ موغالللمچئلئق مکتبینه گچیأر. ۱۹۳۲–نجی یئلدا بو مکتبی قوتاراندان سونگرا اول آنکارانئنگ غازی لیسسینه (دبیرستان) ایبریلیأر (عبدالرحیم یوموت بیلن بیله). ۱۹۳۵– نجی یئلدا بو لیسأنی قوتاران آحمات، شول یئل استانبول اونیورسیته سی نینگ مدیسین فاکولتسینه گیریأر و ۱۹۴۱– نجی یئلدا بو فاکولتنی قوتارئپ، آلمانیانئنگ تـۆبینگن شأهری نینگ کسلحاناسئندا حیرورگ– جرراح بولوپ ایشلأپ باشلایار.

۱۹۴۶– نجی یئلدا تـۆرکییأ و ۱۹۴۷– نجی یئلدا– دا ایرانا غایدئپ گلن آحمات شول یئل شیراز شأهرینه ایشه یوللانیار. سونگرا اول، ۱۹۴۹– نجی یئلدا کازرون و ۱۹۵۰– نجی یئلئنگ اورتالارئندا نیشابور، ۱۹۵۳– نجی یئلدا گنبدقابوس، ۱۹۷۴– نجی یئلئنگ اورتالارئندا– ­دا رشت ده ایشلِیأر. رشت شأهرینده ایشلأپ یؤرکأ، گؤرۆ­م– گؤرۆشه گنبده گلنده غاراداغلئ توسساغ ادیلیپ، ۴ آیلاپ گۆرگن شأهری نینگ زندانئندا اوتوریار، سونگرا– دا یزد و مشهد شأهرلرینه سۆرگۆنه یوللانیار. اول ۱۹۷۶– نجی یئلدا پنسیا چئقارئلیار. دکتر آحمات غاراداغلئ ۱۹۷۷– نجی یئلئنگ ۲۲– نجی نوامبرینده، ۷۶ یاشئنداقا، گۆرگن شأهرینده آرادان چئقیار و گنبدقابوسدا جایلانیار. آحمات دأده میزینگ یاتان یری یاغتئ بولسون.

آ. غاراداغلئ نئنگ ایران حأکیمییتلری نینگ غاهار–غاضا­بئنا دوچار بولماغئ یؤنه یردن دألدی. اوزالئ بیلن تهران حأکیمیتلری یورتدا آزچئلئقدا یا­شایان حالقلارئنگ شول ساندان تـۆرکمنلرینگ دؤوره باپ اوقوولاردا اوقیپ–یتیشمکلرینی ایسلمه یأردی، ایکینجیدن دکترآحمات غاراداغلئ تـۆرکیه ده و آلماندا اوقیپ–ایشلأپ یؤرن واقتلارئندا– دا، ایرانا غایدئپ باراندا–دا، ملی–جمغییتچیلیک ایشلر بیلن مشغول بولیار. اول تـۆرکییأنینگ ماغاریف وزیرلیگی نینگ، آصلئ گلیپ چئقئشلارئ تـۆرکی حالقلاردان بولان داشارئ یورتلئ اوقووچئلارا بریأن بورسلارئندان پیدالانئپ، ۱۹۶۴– نجی یئلدا ۱۵ سانئ تـۆرکمن غئزئ تـۆرکمنصأحرادان، تـۆرکییأنینگ استانبول شأهرینه اوقووا یوللایار. (بو، ایران تـۆرکمنلریندن تـۆرکییا اوقووا غایدان ۲– نجی اولئ کرونی بولدئ). اونونگ بو ملی ایشی، تهرانئنگ غاهارئنئ گتیریپدی.

تـۆرکمن غئزلارئ نئنگ همه سی، استانبول شأهری نینگ دۆرلی مکتپلرینده اوقادئلار، بیرنأچه سی بولایماسا، آغلاباسئ اؤز اوقوولارئنئ تماملاپ یا ایرانا غایدئپ، اول یرده، یا– دا تـۆرکیه و اروپانئنگ دۆرلی دؤولتلرینده ایشلأپ– حئذمات ادیپ یؤرلر. دکترغاراداغلئ نئنگ باشلادان بو حایئرلئ ایشی سونگراقئ یئللاردا– دا دوام ادیلدی.

مرحوم دکترغاراداغلئ نئنگ بو حایئرلئ ایشیندن، آچان یولوندان پیدالانئپ تـۆرکیه ده و اروپانئنگ دۆرلی دؤولتلرینده اوقاپ یتیشن و ایشلأپ یؤرن تـۆرکمن آیدئنگلارئ اونگا “ایران تـۆرکمنلری نینگ مدنی سردارئ“ دیین آد بریپ، اونئ همیشه قاولوقدا یادلاپ، میننتدارلئغئنئ بیلدیریأرلر.

اروپاداقئ تـۆرکۆستانلئ بوسغونلارئنگ مدنی جمغییتی نینگ آغضاسئ بولان

دکتر غاراداغلئ اولار بیلن بیر یئغناقدا (اوتورانلارئنگ حاطارئندا ساغدان ۳–نجی آدم)

(تـۆرکۆستان ملی مجادله کتابئندان)

دکتر قاراداغلی تریت جاملی سالئر تورکمنلری نینگ آراسیندا

“مرحوم غاراداغلئ نئنگ بو حایئرلئ ایشینه، تـۆرکییأنینگ شول واقتلاردا تهرانداقئ ایلچیسی بولوپ ایشلأن و سونگرا، واتیکاندا، ارمنی ترروریستلری طاراپئندان اورلئپ اؤلدۆریلن مرحوم طاحا جارم ئنگ، اوندان سونگراقئ باش ایلچی، ادرمن آدم نجدت کنت،ینگ، شه‌یله – ده ایلچئ حانانئنگ مستشار– سکرتارلارئ ایلحانی مۆرن،ینگ، ابراهیم دجله لی نینگ، آتتاشه لردن علی حایدار دیری اؤزی،نینگ، محمت تورحان دنیز،ینگ، ابراحیم گؤک تـۆرک،ینگ و بئیله کیلرینگ گؤرکزن یارداملارنئنگ اولئ بولانلدئغئنئ آغزاپ، همه سینه میننتدارلئق بیلدیرمک بورجومئزدئر، دکتر آحمات غاراداغلئ نئنگ ایراندا آلئپ باران شه‌یله  موقاددس ایشینه تـۆرکییه دن نازدوردئ یوموت بیلن عبدالرحیم یومودئنگ– دا دگرلی یارداملارئ نئنگ بولاندئغئنئ بو یرده آغزاپ گچمگیمیز گرک.“ (دکتر.م.قئلئچ)

آ.گلی

مرکز مطالعات تورکمن

سوئد 22 نوامبر 2022

*******