بیاد احمد مرادی، عزیزی که زود ما را ترک کرد!

از خاطرات آن ایام

تظاهرات ضد رژیم شاه، شهرها و روستاهای کوچک را هم در بر گرفته بود. در ترکمن صحرا این امر هنوز نمود نسبتا ضعیفی را داشت و تنها انعكاس آن در دو شهر گنبد و بندر ترکمن بود. در آن مقطع وظیفه خودمان می دانستیم که توده‌های هر چه بیشتری را به این تظاهرات جلب نمائیم. در میان این توده‌ها زحمتکشان برایمان نقش درجه اولی داشتند و صیادان از زمره زحمتکشانی بودند که هم به لحاظ مشقت‌های وارده بر آنان و هـم در دسترس بودن ما را وادار به همراه کردن آنان با سیل عظيم تظاهرات ضد شاهی نمود. بیسوادی اکثریت مطلق آنان و ایجاد ترس و وحشت دستگاه امنیتی رژیم شاه در میان آنان و هم تجربه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳2، کار تبلیغ را اوایل بسیار دشوار مینمود و تنها پس از فرار شاه و آمدن خمینی و قطعی شدن این مسئله که رژیم شاه سرنگون شده تا حدودی دل و جرات پیدا کردند که در راه احقاق حقوق پایمال شدۀ چندین ساله خود تکانی بخورند. پراکندگی صیادان در حاشیه دریای خزر تبلیغات طبقاتی ضد سرمایه داری و ضد فئودالی و آشنایی آنان با حق و حقوق خویش را دچار مشکلات می‌ساخت و برگزاری سخنرانیها برای صیادان به لحاظ عدم امکان حضور اکثریت صیادان در آنان نقش تاثـير گذارنده مطلوبی را نداشت.

در گیر و دار فکر کردن به چگونگی حل این مشکل بودم که روزی پس از اتمام جلسۀ صیادان به بندر ترکمن به دفتر کانون آمدم. رفیق مسئول پشت میز نشسته بود و در حالیکه داشت سبیل هایش را می جوید مشغول خواندن چیزی بود. به محض دیدن من از جایش بلند شد و پس از سلام و حوالپرسی وضعیت کار با صیادان را پرسید. گفتم “زیاد رضایت بخش نیست.” گفت، “ولی من شنیدم که شما کار تنظیم خواسته های صیادان را برای ارائه به اداره شيلات تمام کردید.” گفتم “ولی در تنظیم این خواست‌ها خیلی از صیادان حضور نداشتند و در واقع مشکل ما عدم ارتباط فعال با همه صیادان است.” گفت “به نظرت چکار باید کرد؟” گفتم “چیزی که به نظرم می رسد انتشار یک نشریه برای صیادان است. گفت “فکر خوبی است”.

بدين ترتيب انتشار نشریه “صیادان” را شروع کردیم و این خود بهانۀ خوبی برای تماس مستمر با صیادان و کمکی به روحیه آنان برای پیگیری خواسته‌هایشان بود. نشریه صیادان به همراه دیگر اعلامیه‌های کانون و ستاد و سازمان فدایی به تما م کومه‌های صیادان رسانده میشد و دلمان خوش بود که آنان با خواندن آنها بیشتر به درک طبقاتی مسلح می شوند

روزی از روزها که به اتفاق یکی از بچه‌ها برای سرکشی پیش صیادان رفته بودیم، متوجه شدیم که هیچکدام از نشریات و اعلامیه‌هایی که ما برای آنان می فرستادیم خوانده نشده و پس از ورق زدن سطور آن، آنها را در زیر نمدها و گلیم‌های خود جای می‌دادند. آخر ما به این نکته توجه نکرده بودیم که اکثریت آنان سواد خواندن و نوشتن ندارند و آنهایی هم که نیمچه سوادی دارند رغبتی به خواندن آنها نداشتند. در آن موقع در اذهان روشنفکری ما تشکیلات کارگری مخفی بلشویک ها نظر بود که کارگران باسواد اعلامیه های بلشویک ها را برای کارگران بیسواد خوانده و توضیح می دادند. در صورتی که برای این صیادان یکساعت صحبت کردن بمراتب از صدها نسخه نشریه مثمر ثمرتر بود. بهرحال بدنبال ذهنی گرایی های خود برای استفاده این صیادان از نشریات و های مربوطه به فکر دایر کردن کلاسهای سواد آموزی برای آنان افتادیم. توجه به قدرتی که در آن ایام داشتیم از اداره آموزش و پرورش کمش تپه کلاسی گرفتیم و دو تن از بچه های معلم هم داوطلب تدریس به صیادان در روز موعود پس از کلی تبليغ و حتى در مواردی خواهش رفتیم که شاهد هجوم صیادان برای سواد آموزی باشیم. سر و کله دو سه تن از ایـن صیادان که رابطه خیلی خوبی با ما داشتند پیدا شد ولی هر چه بعد منتظر شدیم، آخر سر یکی از این صیادان گفت “کاری که شماها می خواهید بکنید خیر است، ولی مسئله این است که خیلی از صیادان نمی دانند که در این سن و سال سواد به چه در دردشان میخورد، اگر بابت آمدن به این کلاس به صیادان پول داده میشد و یا به دستمزدشان اضافه می گردید، صد در صد  همه شان می‌آمدند. واقعیت هم همین بود. در آن مقطع طرح طبقه بندی مشاغل صیادان و خلع ید از اربابان و واگذاری امر صید به دست خود صیادان مهمترین مسائلی بودند که ذهنیت صیادان را بخود مشغول کرده بود و در این چهارچوب حاضربه هر حرکتی بودند (نمونه اش اعتصاب عمومی صیادان در تابستان سال ۵۸ است). ما در آن مقطع به این نکته توجه نداشتیم که درک این صیادان از حرکت مستقل و آگاهانه در سطح نازلی قرار دارد و هنوز شخصیت ها و عناصر در بین آنان نقش درجه اولی را دارا می باشند. از سوی دیگر ما به ذهنیت این صیادان در کلیت خود در رابطه با مناسبتشان با اربابان کــــــه بسیاری آنان را صاحبان و ولی نعمتان خود بشمار می آوردند اعتنا نمیکردیم و خیلی راحت صیادی را که در قبال اربابان از خود ضعف و یا تزلزل نشان می دادند، به عنوان وابسته و حتی خائن متهم میکردیم. انتظا ما از این صیادان برای اقدام قاطع و انقلابی به آن مفهومی که ما درک می کردیم و تبديل آنان به پرولترهای ناب انتظاری عبث و بلند پروازانه‌ای بود.

بهر حال ما در ادامه سیاست سواد آموزی خودمان برای صیادان قرار شد که با مقامات مسئول شیلات مبنی بر افزایش حقوق صیادان با سواد صحبت کنیم که هجوم رژیم اسلامی به منطقه و آغاز بگیر و ببندها، تلاش نیک و صادقانه ولی اوتوپیایی ما را در نیه راه متوقف گرداند.

احمد مرادی

منبع: ایل گویجی.  نشریه فرهنگی-اجتماعی- سیاسی. دوره جدید.

شماره 3— بهمن و اسفند ۱۳۷۱ برابر با Feb—Mars 1993

====================================

یکی از آثار ماندگار احمد عزیز در رابطه حق و حقوق صیادان:

کانون جوانان پیشگام ترکمن صحرا – بندر ترکمن. اردیبهشت ۵۸

===========================================================

سه شنبه گونی2021-نجی یئلینگ نوامبر آیی نئنگ ایکیسینده ایلدشیمیز احمد مرادی اوزاغا چکن آغئر کسل ضرارلی آلمانئنگ بیلی فلد شأهرینده اؤرأن ایر، من دیین واقتی آرامئزدان گیتدی.

احمد نررسه بار گویجونی هم اوقیبینی تورکمن حالقی نئنگ یاغتی گلجگی اوغروندا صارپ ادیپ گلدی، سیاسی قالامی دییسنگ ییتیدی، ادبی اوغرونداقی مقالالاری المئداما تأزه لیکلردن حابار بریأردی. دوغوردانام اونونگ جایی آرامئزدا گأدیلیپ قالدی.

بندرتورکمن ده و آشوراده-ده اؤنوپ-اؤسن احمد، اسپورت عألمینده هم دییسنگ آکتیودی. اورتا اوقوونی تماملان دؤورینده انقلاب اسلامی نینگ سیاسی تولقونلاری اونی هم اؤز ایچینه سووردی. اول تروباشدان یاشلاری انقلابی حرکته قوشماغا تاییارلادی، اولاردان قاوی سیاسی کادرلارئنگ یوزه چیقماغینی آرزولادی. سونگا باقا تورکمن حالقی نینگ مدنی و سیاسی اوجاغی نئنگ ایشلری بیلن دورلی آبادانچیلیق و صنفی ایشلره غاتناشدئ، ائلایتادا-دا بالیقچیلارئنگ حاق- حقوقینی قورایان- شورای صیادان- قوراماسینی یولا قویدی و بالیقچیلارینگ آلقیشینا مناسیپ بولدی.

مرکزی حکومت ینگ باسئشلاری گؤیجورگأنده احمد هم بئیله کی سیاسی آکتیویستلری یالی تورکمنستانا سئغینماغا مجبور بولدی و “ایل گویجی” نشریه سی نینگ نشری غایتادان یولا قویولاندا، شول باشدان اونونگ یازیجیلارئ نئنگ اساسی لاری نئنگ بیری حؤکمونده اورتا چیقدی، آلمانا ادیلن بوسغونلیق یئللارئندا-دا ایل گویجی نشریه سینی نینگ دورلی آد بیلن نشرینی دووام اتدیردی. سونگا باقا چپچی مرکز نشریه لرینده هم “تورکمنلر و ملی مسئله”، “تورکمنلر و تاریخی غوزغالانگلاری” تئمالاردان مقالالار یازدی.

مرحوم مرادی نئنگ اینگ سالداملی ایشلری نینگ بیری “تورکمن اتنونیم لار” کتابی نینگ تورکمنچه دن پارسچا ترجیمه سی بولدی.

بیز ایلدشیمیز احمد مرادی نئنگ یادینی و خاطئری المئداما دیری ساقلاماغا چالشاریس. مرحومینگ قالانلارینا صابیر دیله یأریس.

تورکمنی اؤورنیش مرکزی

2/11/2021