ایکینجی جهان اورشونئنگ تورکمن حالقئنا سالان یاراسئ (1939-1945)

اللی مونگدن قاوراق تورکمن، فاشیسمی یوق اتمک اوچین قوربان بولوپ، شونچا- دا مایئپ بولوپ یوردا دولانئپ گلدیلر. اورش قوربانلارئ نئنگ آراسئندا تورکمنصحرالی تورکمن ییگیدی، آکادمیک، آخمات آخوندوف گورگنلی دی باردی.

باریپ۱۹۴۱–۴۵- نجی یالئنلئ یئللارئ… اول یئللار بوتین س س س ر- ده (شوروی ده) بولوشئ یالئ تورکمنیستان و تورکمن حالقئ نئنگ تارئخئندا هم سؤنمز ائز، اؤچمز تیغ- یارا غالدئردئ. س س س ر حالقلارئ فاشیستیک هیتلرچیلری ینگمک اوچین ۲۰ میللیوندن قاوراق انسان پئداسئنئ بردی.دینگه  تورکمنیستاندان جمی ۸۰۰ مونگدن قاوراق آدامئ نئنگ اورشا قاتناشاندئغئ گؤرکزیلیأر. اگر شولاردان آزئندان۳- دن ۲ بؤلگینینگ هلأک بولاندئغئنئ چن اتسک، اوندا تورکمنیستانئنگ اوروشدا چکن ییتگیسی یارئم میلیون آداما بارابار بولیار. بو، تورکمنیستانئنگ جمی ایلاتئ نئنگ تاس۳- دن ۱- نه قولایئ نئنگ اورشونگ قوربانئ بولاندئغئنئ آنگلادیار. هر بیر تورکمن ماشغالادان اورشا گیدنلردن اورتاچا ۱-۲ حاتتا ۳ آدامئ نئنگ قایدئپ گلمأندیگینی ناظارا آلساق اوندا اورشونگ سالان یارالارئآچئق- آیدئنگ گؤز اؤنگونه گلیأر.

«برلینه چن اؤلچأپ قارئشما-قارئش

ییگریمی میلیونی ادیپدیک باغیش» (کریم آقا)

۱۹۳۹–۴۰- نجئ یئللاردا اروپادا باشلانان ایکینجی دونیأ اورشوندا ایکی یئلا قولای شوروی “بی طاراپ” قالادی. ۱۹۴۱- نجی یئلئنگ ۲۲- نجی جولائندا فاشیستیک آلمانئنگ “سردارئ” هیتلر عهدی یالانلئق بیلن شوروی نینگ اوستونه چوزدئ.
استالین بو بارادا اؤنگوندن ادیلن آنئق دویدورئشلارا ائنانمادئ و اونگا قولاق آسمادئ. شوندا اورشونگ ایلکینجی هفته لرینده نأم اتجگینی بیلمأن، آلجئرادئ. هیتلرینگ قشونلارئ اورشونگ آلتئ آیئ نئنگ ایچینده شوروی نینگ اروپا بؤلگی نینگ کؤپوسینی ایه لأپ، بالتیک یورتلارئنئ، اوکراینی، بلاروسئ آشئپ، مسکوئنگ اتکلرینه چنلی بارئپ یتدی.
قئزئل قشونئنگ حاطارئندا سؤوشیأن تورکمن عسگرلری نینگ- ده سانئ آز دألدی. تورکمنیستان دینگه عسگر دأل- ده، ایسم اورشونگ آرقاسئنداقی تئل حؤکمومده جبهه-أ مادئ کؤمگی غایغئرمان یتیریپ دوردئ، یورتدا آچلئق حؤکوم سورسه- ده “أهلی زات فرونت اوچین، همه زات ینگیش اوچین” شئغارئ آستئندا تُن- تُن آذئق-ایمیت، ۷۴۰۰ کیلوگرم تؤورِگی آلتئن- کوموش، ۱۷۰ میلیون مانات پول و بئیله کی قئممات باحالئ زاتلار اورشا ایبریلدی. آطچئلئق دیویزیا اوچین مونگلأپ- مونگلأپ توخوم آطلار  تورکمنیستاندان اورشا ایبریلدی، اولارئنگ همه سی ادیل ایه لری یالئ اوجاقلارئنا دولانئپ گلمِدیلر.

همه زات فرونت اوچین- همه زات ینگیش اوچین

اورشداقی تورکمن عسگرلرینه روحی قولداو برمک اوچین باغشیلار-دا اولارئنگ آراسئندا بولدولار.

۲- نجی جهان اورشوندا نأچه تورکمنینگ پیدا بولاندئغئ بارادا هنیزه چنلی رسمی ماغلومات یایرادئلمان گلیأر. بو بارادا نه ساویت دؤورونده، نه- ده قاراشسئزلئق یئللارئندا بارلاغ ایشی آلنئپ باریلدئ. یؤنه چاق ادیلشینه گؤرأ ۵۰ مونگدن قاوراق تورکمن، فاشیسمی یوق اتمک اوچین قوربان بولوپ، شونچا- دا مایئپ بولوپ یوردا دولانئپ گلدیلر. یوزلرچه تورکمن اسیر دوشدی، یؤنه استالین ینگ: “بیزد اسیر یوق، دینگه دؤنوکلر بار” دیین پرمانئندان حوواطئرلانان اسیرلر، حاتتا اورش تمام بولاندان سونگام، اؤز اؤیلرینه دولانئپ بیلمه دیلر. شولاردان تانایانئملاردان دوغانلار آمان و قورت بردیمئرادوفلار، حرریک قالادان آللامئرات حالمئرادوف، گؤکدپه دن مئرات تأچمئرادوف، قاررئ قالادان قوربان (رمضان) فامیلیاسئنئ بیلمدیم… شئیله- ده ایران تورکمنلری نینگ گؤرونکی عالئمئ، تورکمنیستاندا و لنینگراتدا یوقارئ عئلئم آلان آحمات آحوندوف گورگنلی- ده ۲- نجی جهان اورشونا قاتناشئپ، فاشیسمی ینگمک اوغروندا قوربان بولدئ. اونونگ نیرده جایلاناندئغی- ده بللی بولمان قالدئ. یری گلنده آیتساق اورشونگ باشلانماغی بیلن تورکمنیستاندا عاداتدان داشاری یاغدای (حکومت نظامی) ایغلان ادیلیأر. ارتیر ایشینه باریارقا شول واقتقی باش وزیر خیوه لی بابایف، بیر روس عسگرینگ حامانا “دور” دیین سسینی اشیدمأندیر و اونونگ ماشینی اوقا توتولئپدیر. شول آیلئغانچ واقعادا بابایف و اونونگ شافیوری هلأک بولوپدیر.

دوغوردانام:
“هیچ زات اونودئلماز، هیچ کیم اونودئلماز!”

آ.گلی

اورش حاقدا دکومنتال فیلم